نبشی کشی ساختمان چگونه انجام میشود؟

نبشی کشی ساختمان یا وال پست فرآیندی است که برای مقاوم سازی سازه در برابر نیروهای خارجی باد، زلزله و سیل انجام می‌شود. وال پست به طور کلی کلافی است که برای رفتار یکپارچه دیوار ساخته می شود. به این صورت که دیوار در برابر نیروهای خارجی بتواند رفتاری یکپارچه و یکسان داشته باشد تا تخریب و کرنش و تغییر شکل به کمترین میزان خود برسد. سوالی که ممکن است برای شما ایجاد شده باشد، این است که آیا نبشی کشی ساختمان و وال پست دو مفهوم یکسان هستند یا با هم تفاوت دارند. در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد و در ادامه درباره نحوه اجرای نبشی کشی و مقررات و آیین نامه ساختمان مربوط به آن بحث خواهیم کرد. با آی فولاد همراه باشید.

آیا نبشی کشی ساختمان همان وال پست است؟

نبشی کشی به فرآیند این عمل گفته می‌شود. یعنی به عملیاتی که طی آن دیوار رفتاری یکپارچه پیدا کرده و رفتار آن از اسکلت سازه جدا شود، نبشی کشی ساختمان می‌گویند. این فرآیند برای انتقال نیروهای خارجی مثل زلزله و باد انجام می‌گیرد. در واقع اگر متریال مورد استفاده برای وال پست، نبشی باشد، به آن نبشی کشی می‌گویند. اما به طور کلی نبشی کشی به عنوان یک اصطلاح در میان مهندسان رایج شده است که وال پست را همان نبشی کشی ساختمان می‌دانند.

اما وال پست مصالح به کار رفته در عملیات نبشی کشی ساختمان است. به همین دلیل گفته می‌شود که وال پست یک کلاف با طول مشخص است که باعث رفتار مستقل دیوار در برابر کل سازه می‌شود و باعث می‌شود که دیوار بتواند رفتاری یکپارچه و همگن از خود نشان دهد. البته از قوطی و ناودانی هم می‌توان برای نبشی کشی ساختمان استفاده کرد. اما به دلیل گسترش بیشتر استفاده از وال پست برای نبشی کشی ساختمان، از این دو واژه به جای یکدیگر استفاده می‌کنند.

وال پست چیست؟

وال پست یک عضو غیر سازه‌ای است که در ساختاری طولی و عرضی (به صورت قائم و افقی) در دیوار ساخته می‌شود. این کلاف طولی و عرضی باعث انتقال نیرو از دیوار به فریم ساختمان می‌شود. در نتیجه احتمال شکست تیر و ستون در قاب دیوار کاهش می‌یابد. از سمتی دیگر، رفتار دیوار به صورت یکپارچه خواهد بود و اعوجاج در تیر، شکست قاب و تغییر شکل به حداقل خواهد رسید. به وال پست، وادار یا (stud) هم گفته می‌شود. به طور کلی نبشی ، ناودانی، میلگرد بستر و دیگر پروفیل های قائم و افقی که در دیوار قرار بگیرند و آن را در مقابل بارهای دینامیکی مقاوم کنند، وال پست می‌گویند.

عملکرد وال پست چگونه است؟

در برابر بارهای دینامیکی مثل بار باد و زلزله، آنچه که اهمیت دارد، توانایی شکل پذیری سازه است. بنابراین هرچه صلبیت کاهش بیابد، مقاوم سازی سازه در مقابل این نوع نیروها افزایش پیدا می‌کند. با اجرای وال پست و نبشی کشی ساختمان، طول آزاد دیوار کاهش پیدا می‌کند و به این صورت سازه توانایی جابه جایی‌های جانبی پیدا می‌کند. در نتیجه با نیروهای رفت و برگشتی زلزله، دیوار هم جا به جا شده و در نتیجه دچار شکست‌های شدید و فروریختن نمی‌شود. همین مسئله در زلزله کرمانشاه مهم‌ترین مشکل بود. در این زلزله بیشتر ساختمان‌ها پس از زمین لرزه، قاب و اسکلت سالمی داشتند اما دیوارها فروریخته بود. اگر وال پست در این ساختمان‌ها جدی گرفته می‌شد قطعا بخش زیادی از این حادثه رخ نمی‌داد.

چرا می‌گویند وال پست یک المان غیر سازه ای است؟

به این دلیل که وال پست یک عضو باربر نیست و با این که مانند ستون یک عضو عمودی سازه است، اما وظیفه باربری برعهده ندارد و بار بیش از 1300 نیوتون نباید بر آن وارد شود.

انواع وال پست و روش های نبشی کشی ساختمان

وال پست‌ها در نبشی کشی ساختمان به دو دسته وال پست قائم و وال پست افقی تقسیم می‌شوند. هر دو روش وظیفه نبشی کشی ساختمان را به درستی انجام می‌دهد و باعث یکپارچه سازی رفتار دیوار و انتقال نیرو به قاب سازه و همچنین درگیری دیوار با اسکلت ساختمان می‌شود. درواقع افقی یا قائم بودن وال پست مربوط به زاویه نبشی کشی با ستون است. همانطور که گفته شد از نبشی ، ناودانی ، میلگرد و انواع دیگر پروفیل مثل قوطی آهنی برای این کار استفاده می‌شود. در ادامه درباره هردو حالت بیشتر توضیح می‌دهیم.

وال پست عمودی چیست؟

در وال پست عمودی یا قائم، پروفیل ها که می‌توانند هرکدام از مواردی که بالاتر گفته شد باشند، موازی با ستون و دیگر اعضای قائم سازه در میان دیوار اجرا می شوند. شکل نهایی وال پست قائم معمولا به صورت حرف انگلیسی H است. در این روش معمولا از دو ناودانی و یا چهار نبشی برای نبشی کشی استفاده می‌شود. به این دلیل که در میانقاب ساخته می‌شود به آن وادار میانی یا وال پست میانی هم گفته می‌شود.

وال پست افقی چیست؟

شاید خیلی از شما بیشتر کلمه تیرک را شنیده باشید. تیرک همان وال پست افقی است. این وال پست از یک عضو افقی تشکیل شده که می‌تواند هم فولادی باشد و هم بتنی. این وال پست چون هم نقش وال پست را دارد و هم تیرک، به آن تیرک نیز گفته می‌شود.

میلگرد بستر چیست؟

میلگرد بستر را می‌توان یک وال پست افقی درنظر گرفت که در میانه‌ی دیوار به صورت خرپایی و یا نردبانی استفاده می‌شود.

انواع روش های اجرایی نبشی کشی ساختمان و وال پست

از نظر اجرایی نبشی کشی ساختمان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. که در ادامه به صورت مختصر به آن‌ها می‌پردازیم.

• اجرای وال پست و نبشی کشی ساختمان با استفاده از انکربولت
• اجرای تسمه دور ستون
• اتصال دیوار به ستون با استفاده از میلگرد لقمه
• تعبیه میلگرد در داخل ستون‌ها
• استفاده از میلگرد در کف برای مهار دیوار
• عبور دادن میلگرد در سوراخ قالب‌ها
• وال پست جان پناه

اجرای وال پست به نوع سازه نیز بستگی دارد. که در ادامه درباره اجرای وال پست در سازه های بتنی، فلزی و بلوک سیمانی صحبت می‌کنیم.

نبشی کشی در ساختمان‌های بتنی

در هنگام ساخت دیوار باید فاصله‌ای را برای ایجاد وال پست نگه داشت. پس از آن ورق های فولادی در کف و سقف برای آن که وال پست به آن‌ها اتصال یابد، باید تعبیه شود. در مرحله بعد با استفاده از یک بست دو دیوار را به هم متصل می‌کنند. این کار به وسیله یک بست انجام می‌شود. پس از ساخت کامل دیوار، با استفاده از چهار میلگرد که با میلگرد کلاف و یا سیم آرماتوربندی به یکدیگر و به بست متصل شده‌اند و با جوشکاری آن‌ها با دو ورق سقفی و کف اجرای وال پست را به انتها می‌رسانیم.

نحوه اجرای وال پست

اجرا و یا عدم اجرای نبشی کشی ساختمان به نظر مهندس محاسب وابسته است. نحوه اجرای آن به این صورت است که در حد فاصل تیر دو طبقه وال پست‌ها نصب می‌شوند و نبشی کشی صورت می‌گیرد. وال پست‌ها معمولا به صورت تیر-ستون طراحی می‌شوند و معمولا برای سازه‌هایی که دهانه‌های بزرگ دارند، نبشی کشی ساختمان صورت می‌گیرد. به غیر از حالت تیر-ستون، وال پست قائم و افقی نیز وجود دارد. مثلا در وال پست قائم، از روی تیر طبقه پایین تا زیر تیر طبقه بالا، در دهانه جوش داده می‌شود.

اجرای وال پست در بلوک سبک

در این روش هم از ورق‌های فولادی در کف و سقف استفاده می‌شود و وال پست به این دو جوش داده می‌شود.

اجرای وال پست در ساختمان های فلزی

وال پست با استفاده از جوشکاری به تیر و ستون یعنی هردو عضو باربر افقی و عمودی سازه وصل می‌شود.

آیین نامه های اجرای نبشی کشی و وال پست

استاندارد 2800 ایران، استاندارد ساختمان در برابر زلزله است. بنابراین بیشترین توجه به مبحث نبشی کشی ساختمان و ایجاد وال پست در این آیین نامه آمده است. اما در پیوست ششم استاندارد 2800 که به بررسی اجزای غیرسازه ای می‌پردازد، به وال پست توجه کاملی شده است. در مبحث چهارم، ششم و هشتم ساختمان هم در ضوابط مربوط به جداکننده‌ها به موضوع نبشی کشی و وال پست پرداخته شده است. در ادامه توضیح کوتاهی درباره نظر هرکدام از این آیین نامه‌ها درباره نبشی کشی ساختمان می‌خوانیم.

اجرای وال پست و نبشی کشی در استاندارد 2800 و آیین نامه ساختمان

طبق این آیین نامه، برای دیوارهایی با طول بیشتر از 6 متر اجرای وال پست الزامی است. سازمان نظام مهندسی نیز اجزای وال پست را برای دیوارهایی با طول بیش از ۴ متر الزامی کرده است. طبق مباحث مقررات ملی ساختمان، در مبحث چهارم، اجرای وال پست برای کلیه دیوارهای پیرامونی لازم است. در این مبحث به وال پست‌های عمودی بیشتر تاکید شده است. طبق مبحث ششم هم برای دیوارهای پیرامونی این کار باید حتما انجام شود.

به مطالعه درباره مقاطع فولادی ساختمانی علاقه مندید؟ مقاله بیس پلیت و روش طراحی آن را از دست ندهید.

اتصالات در نبشی کشی ساختمان

آنچه که بیشتر در نوع نبشی کشی تفاوت ایجاد می‌کند، نوع اتصالات این پروفیل ها به سازه است. اتصالات در نبشی کشی را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:

• اتصال کشویی
• اتصال تلسکوپی
• اتصال پیوسته
• اتصال منقطع

هرکدام از این نوع اتصالات بنابر نوع افقی یا عمودی بودن وال پست استفاده می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع اتصالاتی که در نبشی کشی ساختمان به کار می‌رود، می‌پردازیم و می‌گوییم که هرکدام از این اتصالات در کدام حالت باید مورد استفاده قرار گیرد.

اتصال دیوار به اعضای افقی سازه مانند ستون

در این نوع اتصالات دیوار به ستون و یا هر عضو سازه‌ای قائم دیگری که وجود دارد، به وسیله اتصالات کشویی وصل می‌شود. در نوع اتصال کشویی وال پست به ستون، در محل تماس دیوار به ستون با استفاده از نبشی و یا ناودانی این اتفاق می‌افتد و بلوک خارجی دیوار به ستون وصل می‌شود. نوع دیگر آن بست انعطاف پذیر U شکل است. استفاده از انتهای میلگرد به کار رفته در ستون به عنوان یک روش دیگر پرکاربرد در این نوع وال پست است که در نهایت، انتهای میلگرد را برای اتصال استفاده می‌کنند.

اتصال دیوار به اعضای عمودی سازه

در اتصال دیوار به تیر، از اتصال کشویی استفاده می‌شود. در این روش از یک ناودانی و یا دو نبشی هم‌راستا با دیوار استفاده می‌شود که در سقف به یک ورق فولادی وصل می‌شوند.

اتصال دیوار به سقف

در این روش از نبشی‌کشی سقفی که به آن وال پست سقفی می‌گویند استفاده می‌شود. در این حالت هم نبشی و ناودانی پروفیل‌های به کاررفته در وال پست هستند. روش دیگر این کار، اتصال تلسکوپی است. در این روش هم از چهار نبشی استفاده می‌شود که به ورق فولادی تعبیه شده در سقف وصل می‌شوند.