ورق سیاه یکی از محصولات حاصل از عملیات حرارتی نورد گرم است که در صنعت کاربرد فراوانی دارد و جزو پرمصرف ترین‌ها در جهان است. از آنجایی که فرآیند نورد گرم به نسبت نورد سرد، با تکنولوژی پایین‌تر، انرژی کمتر و از همه مهم‌تر، هزینه کمتری تولید می‌شود، محصولاتی ارزان‌تر به مصرف کننده ارائه می‌دهد. اما این ارزان‌تر بودن به معنای کیفیت کمتر یا کاربرد کمتر نیست.
در ادامه مطلب، درباره ویژگی‌ها، استانداردها و کاربرد ورق سیاه یا همان ورق گرم می‌خوانید و در پایان خواهید دانست که چرا ورق نورد گرم همیشه جزو پرمصرف‌ترین‌های بازار است. با آی فولاد همراه باشید.
ورق سیاه چه ویژگی‌هایی دارد؟
ورق های سیاه را میتوان در میزان زیاد و بدون صرف هیچگونه وقت و هزینه اضافه‌ای تولید و مصرف کرد. در نتیجه قیمت آن در بازار به نسبت ورق های روغنی بسیار کمتر است. هرچند کیفیت سطحی ورق های سرد را ندارد اما در مواردی که صافی سطح مدنظر نباشد، ورق نورد گرم انتخاب به صرفه‌تری است.
همچنین ورق نورد گرم، از مقاومت و شکل پذیری مناسبی برخوردار است. این ورق ها پس از اتمام عملیات نورد در دمای اتاق خنک می‌شوند. این به آرامی خنک شدن پدیده‌ای را در فولاد ایجاد می‌کند که به آن نرمال شدن یا normalizing می‌گویند. در طی این فرآیند، ساختار مولکولی فولاد دچار تغییر شده و چینشی دوباره پیدا می‌کند. در نتجه آن، شکل پذیری و مقاومت فولاد افزایش می‌یابد.
بنابراین میتوان از دیگر دلایلی که این ورق ها را بسیار پرکاربرد کرده، به شکل پذیری آن‌ها اشاره کرد.
شاید بگویید که ورق های نورد سرد از این ورق ها، شکل پذیرتر، مقاوم تر و دارای سطحی صاف و یکنواخت‌تر هستند. پس چرا ورق های سیاه هنوز هم پرکاربردتر و پرمصرف تر محسوب می‌شوند. جواب اینجاست که ورق های سیاه، ارزان‌تر هستند و اگر تنها خواص مکانیکی مثل شکل پذیری و مقاومت مدنظر باشد، ورق سیاه انتخاب درست و با صرفه‌ای است.
میتوان گفت تنها جایی که ورق گرم از ورق روغنی کم می‌آورد، در کیفیت سطح است. ورق های نورد گرم در طی فرآیند خنک سازی دچار انقباض می‌شوند. این انقباض باعث ایجاد تنش‌های داخلی در فولاد شده و ناهمواری‌ها و اعوجاج‌هایی در سطح ایجاد می‌کند که به وضوح روی ورق دیده می‌شود. به صورتی که نرخ ابعادی و ویژگی‌های سطحی ورق از ابتدا تا انتهای آن، ممکن است ۲تا ۵ درصد اختلاف داشته باشد. در واقع سطح روی ورق، لایه‌ای اکسیدی است که در دمای بالا تشکیل شده است.
تشخیص محصولات نورد گرم به دلیل همین ناهمواری‌های سطحی و عدم وجود لایه روغنی روی آن، بسیار آسان است.
کاربرد ورق های فولادی نورد گرم
ورق های سیاه در زمان هایی که دقت در ابعاد و کیفیت سطحی در اولویت نباشد، بهترین انتخاب است. درانتخاب تنها زمانی ورق های روغنی از ورق های سیاه پیشی می گیرند که دقت بر قیمت اولویت پیدا کند.
ورق های نورد گرم در بیشتر صنایع کاربرد دارند. بعضی از صنایعی که به ورق های سیاه بسیار وابسته هستند در زیر آمده است:
- صنعت ساختمان
- در ساخت لوله ها و پروفیل ها
- درها و قفسه ها
- ریل های راه آهن
- صنایع فولادی سنگین
- تانکرسازی
- ساخت مخازن
- پتروشیمی و ...
چرا به ورق های نورد گرم ورق سیاه می‌گویند؟
همانطور که گفته شد، در طی فرآیند نورد گرم، لایه‌ای اکسیدی روی سطح ورق ایجاد می‌شود که مات و ناهموار است و رنگی تیره دارد. به همین دلیل به ورق‌های نورد گرم، ورق سیاه می‌گویند.
فرآیند نورد گرم
نورد گرم در دمایی بالاتر از تبلور مجدد ماده انجام می‌شود. این دما در فولاد، بالای هزار درجه سانتی‌گراد است.
ماده اولیه برای تولید ورق سیاه، تختال هایی است که از روش ریخته گری مداوم تولید شده، پیش گرم شده و آماده نورد می‌شوند. این مواد را به دمای بالاتر از آنچه که گفته شد، می رسانند و سپس آن ها را وارد دستگاه‌های نورد می‌کنند. نورد پیوسته ورق های فلزی با شکل مناسب و ضخامتی که می‌خواهیم را به ما می‌دهند.
تولیدکنندگان ورق سیاه در ایران
ورق های سیاه در کشورمان ایران توسط چندین تولیدکننده بزرگ، با ویژگی‌های متفاوت تولید می‌شوند که نیازهای داخلی را تا حد زیادی تامین کرده‌اند. مهمترین تولیدکنندگان ورق های نورد گرم در زیر آمده است.
فولاد مبارکه اصفهان
این شرکت از بزرگترین تولیدکنندگان ورق گرم در ایران است. ورق سیاه فولاد مبارکه اصفهان،با ضخامت 2 و 2.5 میلمتر را با عرض های 1 و 1.25 متر، ضخامت های 3 و 4 میلیمتر را با عرض 1.25 و 1.5 ، ضخامت های 5، 6، 8، 10، 12 و 15 میلیمتر را در عرض 1.5 متر تولید می‌کند. همچنین این کارخانه به صورت سفارشی ورق‌های 8 میلیمتر خود را با عرض 1.25 متر هم به تولید می‌رساند.
فولاد اکسین خوزستان
عرض ورق سیاه فولاد اکسین خوزستان، 2 متر است. این کارخانه درصورت نیاز ورق‌هایی با عرض چهارونیم متر هم تولید می‌کند.
فولاد کاویان
ورق سیاه فولاد کاویان عرض 1.5 یا 1.25 متری دارد و معمولا از ضخامت 8 تا 40 میلیمتر را در بر می‌گیرد.
فولاد گیلان
عرض ورق سیاه فولاد گیلان، 0.6 تا 1.42 متر است. ضخامت آن نیز از 2 تا 17 میلیمتر را شامل می‌شود.
راهنمای خرید ورق گرم در بازار
ضخامت، ابعاد، نوع آلیاژ به کاررفته و استاندارد ورق های سیاه، قیمت آن‌ها را در بازار تعیین می‌کند. به طور کلی، ورق های سیاه در بازار به صورت رول و فابریک فروخته می‌شوند. در حالت رول اندازه‌ها ثابت و استاندارد است اما در حالت فابریک، اندازه‌ها به سفارش مشتری تعیین می‌شود.
برای آن که بتوانید بهترین ورق را برای پروژه خود انتخاب کنید، باید اطلاعات زیر را بدانید.
ضخامت و ابعاد ورق سیاه
ورق گرم از ضخامت ۱.۵ تا ۱۰۰ میلیمتر در بازار موجود است. تا ضخامت ۱۵ میلیمتر هم به صورت رول و هم به صورت شیت وجود دارد اما از ضخامت ۱۵ میلیمتر به بالا تنها به صورت شیت خام در بازار یافت می‌شود.
دقت شود که ورق های گرم را با هر طولی میتوان خریداری کرد چون که محصولی است میتوان آن را برش داد. عرض‌های ثابت ورق سیاه هم در بازار به صورت ۱۰۰، ۱۲۵، ۱۵۰ و ۲۰۰ سانتی‌متر است.
قیمت ورق سیاه
همانطور که در بالاتر گفته شد، قیمت ورق گرم به ضخامت، گرید، طول و ... بستگی دارد. برای دانستن آخرین قیمت‌ها، می توانید به صفحه قیمت ورق سیاه در آی فولاد مراجعه کنید و یا برای مشاوره و راهنمایی با کارشناسان ما تماس بگیرید.
