میلگرد تقویتی از نمونه‌های خاص میلگرد می‌باشد که توانایی زیادی در برابر تنش‌های مختلف که بر اثر عوامل گوناگون به ساختمان وارد میشوند، دارا است. در واقع این نوع میلگردها مقاومت کششی خوبی داشته و از آنها برای افزایش استحکام ساختمان‌ها، به خصوص در نواحی زلزله خیز و جاهایی که تنش‌های وارده به سازه زیاد است، استفاده میشود.
البته به طور کلی همه میلگردها افزایش استحکام و مقاومت بتن و در نتیجه سازه‌ها را در پی دارند. اما این میزان با توجه به ویژگی‌های خاص هر کدام از آنها متفاوت است. برای مثال، میلگردهای ساده و آجدار دو نوع رایج میلگرد هستند که استفاده از میلگردهای آجدار بیش‌تر توصیه میشود. دلیل آن هم چفت شدن در بتن و عدم لغزش به مرور زمان به خاطر آج‌هایش می‌باشد. برای اطلاع از قیمت انواع میلگرد کلیک کنید.
میلگرد تقویتی هم به خاطر مقاومت کششی که دارد، باعث میشود که بتن در برابر تنش‌های مختلف از خود استحکام نشان داده و شکسته نشود. در این جا قصد داریم به طور کامل به این نوع میلگرد، کاربرد و نحوه استفاده از آن در ساختمان‌ها بپردازیم. قبل از این که به بیان کاربردها و نحوه استفاده از میلگرد تقویتی بپردازیم، ابتدا توضیحاتی در مورد این مصالح پرکاربرد بیان می‌کنیم. میلگرد تقویتی نوع خاصی از میلگردها است که به دلیل خواص ویژه‌ای که دارد، از استحکام بالایی در برابر فشار و تنش برخوردار است. این نوع میلگردها از شمش‌های فولادی و در فرآیند نورد گرم تولید میشوند. به همین جهت از استحکام بسیار زیادی برخوردار هستند.
اما ظاهر آنها مانند سایر مقاطع تولیدی نورد گرم خیلی جالب نیست و بیش‌تر در سطوح زیرین کار میشود. نکته جالب در مورد میلگرد تقویتی این است که به راحتی میتوان آن را تا 180 درجه خم کرد، بدون این که شکسته شود. در واقع این مورد خاصیت کششی بالای این نوع میلگردها را نشان می‌دهد. به همین سبب در جاهایی که نیاز به خم شدن میلگرد وجود دارد و یا امکان تنش و خمش در ساختمان بیش‌تر است، میلگرد تقویتی بهترین گزینه خواهد بود.
کاربرد میلگرد تقویتی
میلگرد تقویتی کاربردهای گوناگون و متنوعی دارد، اما شناخته شده‌ترین کاربردش این است که به عنوان مکمل در بتن استفاده میشود. بتن خود از استحکام بسیار بالایی برخوردار بوده و قدرت زیادی برای تحمل بار و وزن ساختمان دارد. هم چنین در برابر دما نیز بسیار مقاومت داشته و در هنگام ایجاد آتش سوزی، خطر ریزش ساختمان کم‌تر است. اما در برخی موارد هم ضعف‌هایی از خود نشان می‌دهد.
مهمترین نقطه ضعف بتن توانایی کم آن در برابر تنش و خمش می‌باشد. میلگرد تقویتی که برعکس بتن در این ویژگی بسیار مناسب است، در ساخت و سازهای مختلف درون بتن قرار داده میشود. در نتیجه، به طور کلی مقاومت ساختمان در برابر تنش‌های طبیعی و یا فشارهای انسانی که ممکن است بر آن وارد شود، افزایش می‌یابد. از میلگرد تقویتی در بخشهای گوناگون ساختمان از جمله فونداسیون، ستونها، دیوارهای برشی و تیرچههای بتنی استفاده میشود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
اهمیت استفاده از میلگرد تقویتی
با توجه به توضیحاتی که تا کنون در مورد میلگرد تقویتی و کاربردهای آن داده‌ایم، به احتمال زیاد متوجه اهمیت استفاده از میلگرد تقویتی شده‌اید. اما اکنون مجددا نکات بیش‌تری را در این مورد بیان خواهیم کرد. همان طور که می‌دانید، در ساختمان‌ها و برای استحکام بتن از میلگرد استفاده میشود. حال در مواقعی که ساختمان کوچک است یا امکان ایجاد تنش در آن کم‌تر است، میلگردهای عادی مورد استفاده می‌گیرند.
اما در مناطقی که ساختمان‌ها در ابعاد بسیار بزرگ ساخته میشوند یا این که امکان ایجاد تنش بر اثر عوامل مختلف در ساختمان زیاد است، میلگرد تقویتی استفاده میشود. برای مثال، در مناطق زلزله خیز یا جاهایی که احتمال وقوع طوفان‌های شدید وجود دارد، بهتر است در ساختمان‌ها از این نوع میلگردها استفاده شود. اهمیت استفاده از میلگرد تقویتی هم دقیقا حفظ استحکام ساختمان در موارد این چنینی و جلوگیری از شکستن و آسیب دیدن بتن است.
مکانهایی که به میلگرد تقویتی نیاز دارند
همان طور که در بخشهای مختلف هم گفتیم، از میلگردهای تقویتی در قسمت‌های گوناگون ساختمان‌ها استفاده میشود. دلیل آن هم فشاری است که بر روی هر قسمت وجود داشته و برای تحمل آن نیاز به مصالحی با مقاومت بالا است. جهت تهیه میلگرد برای انجام پروژه خود، قبل از اقدام به خرید راهنمای خرید بهترین میلگرد را مطالعه کنید. مهمترین قسمت‌های ساختمان که این گونه فشارها را تحمل می‌کنند، فونداسیون یا پی ساختمان، تیرچههای بتنی، ستونها و دیوارهای برشی هستند. بنابراین، استفاده از میلگرد تقویتی در این گونه مکان‌ها بسیار رایج است. اکنون به بیان توضیحاتی در مورد استفاده از میلگرد تقویتی در این گونه مکان‌ها می‌پردازیم.
میلگرد تقویتی فونداسیون
همان‌طور که می‌دانید، فونداسیون یا پی ساختمان یکی از مهمترین بخشهای آن به حساب می‌آید. در صورتی که پی ساختمان استحکام لازم را نداشته، هر چند هم قسمت‌های بالایی محکم ساخته شده باشند، باز هم امکان تخریب آن وجود خواهد داشت. دلیل آن هم این است که همه فشار ساختمان که بر روی اسکلت قرار گرفته، از طریق ستونها به پی وارد میشود. در نهایت هم بار و فشار از فونداسیون به زمین انتقال داده خواهد شد.
بنابراین، فونداسیون باید از استحکام بالایی برخوردار بوده و به خوبی تقویت شده باشد تا بتواند این نیروی وارده را به خوبی تحمل کند. میلگرد تقویتی فونداسیون به خوبی این کار را انجام می‌دهد. به طور معمول، میلگردهای تقویتی همزمان با میلگردهای ساده در پی قرار داده شده و در قسمت زیرین فونداسیون قرار می‌گیرند. اما امکان قرار دادن آنها در بخشهای میانی و بالاتر پی هم با نظر مهندسین ساختمان وجود دارد.
میلگرد تقویتی دیوارهای برشی
دیوارهای برشی به آن دسته از دیوارها می‌گویند که به طور مستقیم به فونداسیون و اسکلت ساختمان متصل میشوند. از این نمونه دیوارها بیش‌تر در مناطقی استفاده میشود که امکان تنش و فشار بر روی ساختمان زیاد است و امکان واژگون شدن دیوارهای عادی وجود دارد. دیوارهای برشی در مکان‌های زلزله خیز و جاهایی که طوفان‌های شدید در طول سال را دارند، بیش‌ترین کاربرد را دارد. برای تقویت این دیوارها هم از میلگردهای تقویتی استفاده میشود. زمانی که میلگرد تقویتی در دیوارهای برشی استفاده میشود، امکان خم شدن و شکستن دیوار تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
میلگرد تقویتی تیرچه بتنی
مورد دیگر استفاده از این میلگردها در تیرچههای بتنی می‌باشد. تیرچههای بتنی برای بستن سقف ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که فضای بین آنها هم با بلوک پر میشود. از آن جایی که تمام فشار هر طبقه بر روی سقف طبقه پایین قرار میگیرد، باید این تیرچه‌ها مقامت بالایی داشته باشند تا دچار آسیب نشوند. معمولا برای تولید تیرچههای بتنی از میلگردهای آجدار استفاده میشود و به دلیل حساسیت بالا میلگرد ساده در آن کاربرد ندارد. گاهی مواقع با توجه به سقف ساختمان‌ها، نیاز است که این تیرچه‌ها بیش‌تر تقویت شوند. در این موارد از میلگردهای تقویتی در ساخت آنها استفاده میشود.
میلگرد تقویتی ستون
ستونها نیز از اجزای مهم ساختمان‌ها هستند که بار را از بدنه و اسکلت ساختمان دریافت کرده و به فونداسیون انتقال می‌دهند. این بخشهای مهم از ساختمان‌ها باید دارای استحکام بالایی باشند. در غیر این صورت، امکان آسیب دیدگی ساختمان بسیار بالا است. علاوه بر این، لازم است که ستونها در برابر فشار و اعمال نیروهای گوناگون انعطاف داشته باشند. چرا که در غیر این صورت، امکان شکستن آنها به راحتی وجود خواهد داشت. به همین دلیل، جهت افزایش مقاومت ستونها از میلگرد تقویتی درون آنها استفاده می‌کنند. این میلگردها علاوه بر افزایش استحکام ستون، انعطاف آنها در برابر فشار و تنش را هم افزایش می‌دهند.
نحوه محاسبه میلگرد تقویتی
محاسبه میزان میلگرد تقویتی مورد نیاز برای سازه یکی از مهمترین کارهایی است که باید انجام بگیرد. این مورد در بیش‌تر موارد توسط مهندسین انجام میگیرد. این افراد با استفاده از چندین روش گوناگون میزان میلگرد مورد نیاز و وزن آنها را محاسبه می‌کنند که در ادامه به طور کامل به آنها می‌پردازیم.
اما باید بدانید که محاسبه میزان میلگرد از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که کم و زیاد شدن میلگرد میتواند استحکام سازه را دست‌خوش تغییر نماید. همچنین در صورت عدم محاسبه وزن میلگرد، ممکن است در هنگام خرید اشتباهاتی انجام شده و با ضرر و زیان برای ما همراه باشد. به طور کلی چند روش برای محاسبه میلگرد تقویتی وجود دارد که به آنها می‌پردازیم.
با استفاده از نرم افزار
با توجه به اهمیت این موضوع، مهندسان سعی کرده‌اند نرم افزارهایی برای انجام این کار طراحی کنند. این نرم افزارها با توجه به مشخصات ساختمان می‌توانند مقدار میلگرد مورد نیاز و هم چنین مقدار میلگرد تقویتی را محاسبه کنند. کافی است یک سری اطلاعات را به عنوان ورودی به آنها داد که نحوه کار با هر نرم افزار در کاتالوگ آن وجود دارد. به هر حال، این نرم افزارها کمک زیادی برای محاسبه میلگرد تقویتی ساختمان می‌کنند و از دقت بالایی هم برخوردارند.
به روش تخمینی
در این روش محاسبه میزان میلگرد تقویتی مورد نیاز با استفاده از تجربه انجام میگیرد. این روش در گذشته کاربرد زیادی داشت و هنوز هم استفاده میشود. میزان میلگرد تقویتی مورد نیاز برای هر ساختمان یا سازه توسط مهندسیت باتجربه تخمین زده میشود و این میزان میلگرد تهیه خواهد شد. برای مثال، مهندس برای 20 متر مکعب ساختمان حدود یک تن میلگرد تقویتی در نظر میگیرد. در ادامه و در صورت کمبود میلگرد نسبت به تهیه آن اقدام میشود.
با محاسبه وزن
روش بعدی که از ان برای محاسبه میلگرد تقویتی استفاده میشود، محاسبه وزن می‌باشد. این روش میزان میلگرد مورد نیاز را کمی دقیق‌تر از روش تخمینی در اختیار ما قرار می‌دهد. اما برای این کار نیاز به یک سری محاسبات ریاضی وجود دارد که البته خیلی هم پیچیده نیستند. به این ترتیب که، باید تعداد میلگردهای مورد نیاز را به دست آوریم. سپس اندازه هر میلگرد به متر را در جرم میلگرد در واحد طول ضرب کنیم. در نهایت هم با ضرب تعداد میلگردها در عدد به دست آمده، وزن میلگرد تقویتی مورد نیاز محاسبه میشود.
با استفاده از نقشه
روش دیگر برای محاسبه میلگرد تقویتی استفاده از نقشه می‌باشد. در این روش میتوان نقاط کلیدی و دارای تنش را مشاهده نمود، جزئیات و مکان‌های خاص را بررسی کرد و در کل با یک دید کلی میزان میلگرد تقویتی مورد نیاز را مشخص نمود. اما نکته‌ای در هنگام استفاده از این روش وجود دارد و آن هم توانایی نقشه خوانی می‌باشد. در واقع باید انوع نمادهای مربوط به میلگرد در نقشه را بشناسید.
مهمترین این نماد‌ها B , A و C هستند که به ترتیب نشان دهنده تعداد میلگرد، قطر میلگرد و فاصله میلگرد می‌باشند. از نمادهای Ø و @ هم در میان آنها استفاده میشود. برای مثال، نماد AØB@C نشان دهنده A میلگرد با قطر B و فاصله C می‌باشد. نماد 5Ø10@20 نشان دهنده 5 میلگرد با قطر 10 می‌باشد که در فاصله 20 سانتی متری از هم قرار گرفته‌اند.
آرماتور بندی میلگرد تقویتی
آرماتور بندی چیست ؟
در ابتدا باید بگوییم که به کنار هم قرار دادن میلگرد یا سایر مقاطع فلزی این چنینی (مانند تیرآهن) و اتصال میلگرد ها به یک دیگر با استفاده از بست یا جوش را آرماتوربندی می‌گویند.
اما از آن جایی که میلگرد با توجه به ویژگی های فوق العاده خود برای این کار بیش از سایر مقاطع مورد استفاده قرار میگیرد، بسیاری از افراد آرماتور بندی را فقط با میلگرد می‌دانند برخی اوقات هم ممکن است در آرماتور بندی از میلگردهای تقویتی استفاده شود. این مورد بیش تر در ساختمان‌های سنگین و جاهایی که نیاز به تحمل تنش و فشار بالا باشد انجام میگیرد. استفاده از میلگرد تقویتی برای آرماتور بندی در شکل های گوناگونی صورت میگیرد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
انواع شکلهای آرماتور بندی میلگرد تقویتی
همان گونه که اشاره کردیم، گاهی مواقع از میلگرد تقویتی برای آرماتور بندی استفاده میشود. این کار خود در شکلهای مختلفی انجام میشود که اکنون به این اشکال گوناگون خواهیم پرداخت.
میلگرد اتکا
این نوع آرماتوربندی بیش‌تر برای این که تیرچه‌ها بتوانند نیروهای برشی را تحمل کنند، مورد استفاده قرار میگیرد. میلگردهای اتکا کشش‌های ناشی از خمش از سمت بالا و پایین و کشش‌های برش را به صورت مایل تحمل می‌کنند.
میلگرد خرک
این نوع میلگردها برای قرار دادن دو ردیف آرماتور به صورت افقی و با فاصله‌های یکسان در بتن مورد استفاده قرار میگیرد. البته میلگرد خرک بیش‌تر برای استفاده در فونداسیون یا پی ساختمان کاربرد داشته و در آرماتورهای رویی استفاده میشود.
میلگرد راستا
این نوع میلگردها دارای طول زیادی و لبه‌های تا حدودی منحنی هستند که برای افزایش مقاومت بتن در کنار سایر میلگردها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
میلگرد خاموت
این نوع میلگرد هم کارایی بسیار شبیه به میلگرد خرک دارد، با این تفاوت که در ستونها مورد استفاده قرار میگیرد. در ستون‌های مختلف ساختمان، برای این که از خم شدن آنها جلوگیری شود، میلگرد خاموت مورد استفاده قرار می‌گرد. میلگردهای خاموت گرداگرد میلگردهای موجود در ستون قرار گرفته و از پراکندگی و کج شدن آنها جلوگیری می‌کند.
میلگرد سنجاقی
نام گذاری این نوع میلگرد بر اساس شکل آن انجام گرفته که شبیه به سنجاق است. از این میلگردها برای اتصال خاموت به میلگردهای موجود در ستون استفاده میشود.
میلگرد رکابی
در صورتی که میلگردهای خاموتی را باز کنند، میلگرد رکابی ایجاد میشود. از این نوع میلگردها هم برای نگه‌داری آن دسته از میلگردها استفاده میشود که به صورت طولی در دیوارهای برشی استفاده شدهاند.
سوالات متداول
- میلگرد تقویتی چیست؟ میلگرد تقویتی نوع خاصی از میلگرد است که در فرآیند نورد گرم تولید شده و دارای استحکام بالا و مقاومت زیادی در برابر تنش و خمش است.
2. میلگرد تقویتی چه کاربردی دارد؟ با توجه به این که بتن در برابر تنش یا فشار و خم شدگی مقاومت زیادی ندارد، از میلگردهای تقویتی برای جبران این نقطه ضعف بتن استفاده میشود. چرا که میلگردهای تقویتی انعطاف خوبی داشته و در برابر خمش مقاوم هستند.
3. در چه مکانهایی از میلگرد تقویتی استفاده میشود؟ در بخشهای گوناگون ساختمان که به استحکام و البته مقاومت در برابر تنش نیاز است، از میلگرد تقویتی استفاده میشود. فونداسیون، دیوارهای برشی، ستونها و تیرچههای بتنی از جمله مهمترین این موارد هستند.
4. میلگرد تقویتی به چه صورت محاسبه میشود؟ این کار هم میتواند با استفاده از نرم افزارهای مخصوص که جهت این امر طراحی شدهاند انجام بگیرد؛ هم میتوان با استفاده از روشهای سنتی مانند محاسبه وزن، روش تخمینی و استفاده از نقشه این کار را انجام داد.
5. انواع شکلهای آرماتور بندی میلگرد تقویتی کداماند؟ آرماتور بندی میلگرد تقویتی در چندین شکل مختلف انجام میگیرد که مهمترین آنها شامل استفاده از میلگرد اتکا، خرک، راستا، سنجاقی، خاموت و رکابی میشوند.
