انکر بولت چیست ؟ تفاوت انکر بولت شیمیایی و مکانیکی

انکر بولت نوعی بست است. از انواع اتصال دهنده های فولادی است وبرای اتصال سازه‌ها و صفحات به بتن، سنگ یا فونداسیون و سایر مصالح مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اجزا در مصارف مختلفی هم چون صنایع ساختمانی، سدسازی، پل سازی و ساخت نیروگاه مورد استفاده است. انکر بولت‌ ها در مدل‌های مختلف، با آلیاژهای مختلف و با ظرفیت های باربری های مختلفی تولید می‌شوند. انکر در لغت به معنای مهار و محکم کردن است و در سازه‌های فلزی به بادبندهایی که برای مهار نیروهای ناشی از زلزله به سازه متصل می‌شوند، انکر می‌گویند. نوع معمول انکر بولت‌ها از یک پیچ به شکل مفتول L شکل ساخته می‌شود که در طرف طول رزوه شده و همراه با مهره و واشر بسته می‌شود.

انواع انکر بولت‌

انکر بولت مکانیکی

انکر بولتی که مکانیزم انتقال بار آن به صورت مکانیکی است را انکر مکانیکی (Mechanical Anchor) گویند. انکرهای مکانیکی به صورت انکر بولت های مکانیکی و انکرهای ضربه ای تقسیم‌بندی می‌شوند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای انکرهای مکانیکی، سایز سوراخ ایجاد شده نقش مهمی ایفا می‌کند. بدین صورت که  اگر سوراخ خیلی بزرگ باشد، نمی‌تواند به خوبی با جداره‌های سوراخ درگیر شود و در نهایت از تحمل بار عاجز است. کاربرد انکربولت‌های مکانیکی در موارد مختلف از جمله  نصب تجهیزات و ماشین آلات، اجرای ساپورت های تأسیسات مکانیکی و الکتریکی، تجهیزات پزشکی، هندریل و جان پناه، نماهای خشک و کامپوزیت، کرتین وال، وال پست و نصب ریل آسانسور است. رول بولت نیز نوعی از انکرهای مکانیکی محسوب می‌گردد.

انکر بولت شیمیایی

انکر‌بولت های شیمیایی یک روش برای اتصال اجزا به بتن است که نسبت به انک‌های مکانیکی انعطاف پذیری بیشتری دارد. مزیت استفاده از این نوع انک‌ها عدم محدودیت استفاده در قطر و عمق کاشت است. انکر بولت‌های شیمیایی که در اصطلاح بازار به چسب کاشت معروف هستند. این انکرها برای بارهای سنگین کاربرد داشته و تقریبا در تمامی موارد، اتصال به دست آمده از خود ماده‌ی اصلی قوی‌تر است. همچنین با توجه به این که سیستم بر پایه چسب‌های شیمیایی است.

درمقایسه با انکرهای مکانیکی تنش اضافی به ماده‌ی پایه وارد نمی‌شود. این مساله کاربرد انکرهای شیمیایی برای گوشه‌های کار، زمان‌هایی که تعداد زیادی انکر قرار است نصب شود و همچنین استفاده در بتن‌هایی که کیفیت آن‌ها مشخص نیست و یا مقاومت فشاری آن‌ها کم است را بیش از پیش می‌کند. انکر شیمیایی و یا چسب کاشت میلگرد دو جرئی از ترکیب رزین و هاردنر بدست می‌آید، عموماً جزء اول بر پایه رزین اپوکسی، پلی استر و وینیل استر و جزء دوم به عنوان سخت کننده بر پایه پلی آمین است.

تفاوت انکر بولت شیمیایی و مکانیکی

عایق بودن در برابر آب

در بیشتر انکرهای مکانیکی بین انکر و تکیه‌گاه یک فاصله کوچک وجود دارد. هنگامی که نگه‌دارنده در خارج از سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد، مثلا برای یک کولر، تابلوها یا آنتن تلویزیون، استفاده از انکر مکانیکی می‌تواند باعث نشتی به داخل ساختمان شود. در این شرایط می‌بایست از انکرهای شیمیایی استفاده نمود زیرا مواد شیمیایی فضای بین انکر و تکیه‌گاه را اشغال می‌کنند و اتصال موجود در برابر آب عایق می‌شود. به همین دلیل انکرهای شیمیایی برای اتصالات خارجی که نشت در آن‌ها دارای اهمیت است مناسب هستند.

ظرفیت باربری انکر بولت

هر دو مدل انکربولت‌های مکانیکی و شیمیایی می‌توانند ظرفیت‌های باربری بالایی را تحمل کنند.

سرعت اجرای انکر بولت

در ارتباط با انکرهای شیمیایی تنها زمانی که گیرش به صورت کامل اتفاق افتاده باشد می‌توان بار را به آن‌ها اعمال کرد؛ در حالی که در انکرهای مکانیکی به محض پایان نصب امکان بارگذاری وجود دارد. بنابراین در مورد کارهایی که زمان نقش مهمی بازی می‌کند، انکرهای مکانیکی انتخاب بهتری هستند. با این وجود انکرهای شیمیایی دیگری در بازار موجود هستند که زمان گیرش آن‌ها بین ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت می‌باشد، در حالی که انکرهای معمولی بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت زمان نیاز دارند.

کاربرد انکر بولت‌

از کاربردهای انکربولت‌ها می‌توان موارد زیر را در نظر گرفت:

• اجرای انواع سقف کاذب با انواع مواد
• نصب و طراحی انواع پارتیشن اداری دوجداره و تک‌ جداره
• نصب لوازم و سرویس ‌های بهداشتی در ساختمان‌‌های مختلف
• در تجهیزات بیمارستانی که باید روی سقف و دیوار نصب شوند، کاربرد دارند.
• کمک به نصب و اجرای نمای فلزی ساختمان با استفاده از آهن کشی نما
• استفاده از انکر بولت‌‌ها جهت نصب پلیت‌ های آهن کشی آسانسور و پله برقی
• کاربرد انکر بولت در مهار داربست فلزی مشاهده می‌‌شود. انکر بولت در این عملیات برای اتصال پایه‌ ها و ستون‌ها و همچنین اتصال پلیت‌‌ها مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.
• نبشی کشی ساختمان
• در سیستم‌های لوله‌ کشی و کانال ‌کشیانکر بولت ‌ها برای نصب و محکم کردن نگهدارنده ‌ها و پوشش ‌ها کاربرد دارند.
• در ساخت انواع تجهیزات و ماشین ‌آلات صنعتی و کارخانه‌‌ای
• به جهت ریل‌ گذاری خطوط مترو و راه‌ آهن از انکر بولت‌ استفاده می‌شود. برای این ‌کار ریل‌های آهن به چوب‌‌ها و به زمین بولت می ‌شوند.
• در نصب انواع جرثقیل ‌های سقفی
• برای نصب و اجرای تجهیزات بنادر که برای جابجایی انواع کانتینرها عمل می‌‌کنند از انکر بولت استفاده می ‌شود.
• برای نصب انواع دکل ‌های فلزی و بتنی مثل دکل ‌های مخابراتی و برقی
• ساخت آشیانه هواپیما در صنایع هواپیما سازی

نحوه تولید

همان طور که ذکر شد انکر بولت‌ها معمولا طبق استاندارد آمریکایی ASTM و در سایز 2،1 الی ۴ اینچ تولید می‌شوند و به صورت خود رنگ و یا گالوانیزه گرم عرضه می‌شوند. انکربولت می‌توانند از جنس استنلس استیل نیز تولید شوند. انکربولت‌های رایج طبق استاندارد ASTM F1554 و در سه گرید ۳۶ و ۵۵ و ۱۰۵ تولید می شوند که هر یک از این اعداد به معنای تنش تسلیم انکربولت بر حسب کیلوپوند بر اینچ مربع و یا ksi است. همچنین در برندهای معتبری چون Hilti، Fischer، Spit قابل ارائه هستند.

عوامل مؤثر در طراحی

موارد مختلفی در نصب انکر بولت‌ها وجود دارد که به شرح زیر است:

1. راستای بار
2. نوع بار
3. بار وارد بر سازه
4. بار وارد به انکر بولت (‌رول بولت‌)
5. فاصله انکر‌ها از یکدیگر و فاصله از لبه ماده پایه
6. عمق کاشت
7. میلگردهای مسلح کننده بتن
8. بتن ترک دار

انکر بولت با میلگرد

روش اجرای انکر بولت

نوع اول

در نوع اول ابتدا باید سایز متناسب با قطر انکربولت بر سطح بتن توسط مته ایجاد شود و سپس بولت (پیچ) در مکان مشخص شده قرار داده شود و در نهایت بتن مایع به فضاهای باقی مانده ریخته می‌شود. بتن روان بولت را احاطه می‌کند و تا زمانی که بتن سفت می‌شود این بست نباید تکان داده شود.

نوع دوم

در نوع دوم انکربولت‌های شناخته شده بعد از نصب نیاز به بتن روان ندارند. این مهره‌های صنعتی به سادگی در بتن سفت شده جای می‌گیرند. بعضی از آن‌ها بسته به خصوصیات مکانیکیشان بسط داده می‌شوند. زمانی که این مهره صنعتی به درون بتن فرو می‌روند،  فشرده یا باز خواهند شد. بعضی دیگر از انواع این مهره نیز توسط یکسری چسب‌ها مانند اپوکسی ثابت می‌شوند.

گسیختگی در انکربولتها

موارد زیادی در مورد گسیختگی انکر بولت‌ها وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. گسیختگی کششی بولت
2. بیرون کشیده شدن
3. لرزش جانبی
4. گسیختگی محلی
5. جداشدگی بتن