برنج و برنز هر دو آلیاژهای فلزی هستند؛ بدین معنی که از ترکیبی از دو یا چند فلز متفاوت تشکیل شده‌اند. برنج از مس و روی تشکیل شده در حالی که فلزات سازنده برنز را مس و قلع تشکیل می‌دهند که گاهی اوقات آلومینیوم و فسفر نیز به آن اضافه می‌شوند. میزان متفاوت فلزهای موجود در آلیاژ موجب میشود که برنج یا برنز در رنگ‌ها و خواص متفاوت ساخته شوند.
اعتقاد بر این است که آلیاژ برنج از حدود 500 سال قبل از میلاد و بیشتر برای اهداف تزیینی و دکوراتیو استفاده می‌شده است. برنج مدتی بعد از برنز توسعه پیدا کرد. در مورد برنز برخی معتقدند که سابقه استفاده از آن به 3500 سال قبل از میلاد باز می‌گردد. امروزه هر دو فلز برنج و برنز برای اهداف متفاوتی از جمله لوله‌کشی، مهمات، اتصال‌دهنده‌های الکتریکی و انواع زنگ به کار برده می‌شوند. در ادامه این مطلب تفاوت آلیاژ برنج و برنز را بررسی کرده‌ایم.
برنز چیست ؟
برنز یکی از آلیاژهای فلزی است که بخش اعظم آن را مس تشکیل می‌دهد، در حدود 12 تا 5/12 درصد قلع نیز در آن وجود دارد. برنز اغلب با افزودن فلزات دیگری مانند آلومینیوم، منگنز، نیکل و روی و حتی گاهی با غیر فلزات و یا شبه فلزاتی مانند آرسنیک و فسفر به مس و قلع تشکیل میشود. فلزاتی که در تهیه برنز به کار می‌روند، آلیاژهای برنز مختلفی تولید می‌کنند که ممکن است از مس تنها سخت‌تر باشند یا ویژگی‌های مفید دیگری از جمله استحکام و شکل‌پذیری داشته باشند.
استحکام و مقاومت به خوردگی بالا، قابلیت شکل پذیری و جوشکاری بالا از جمله خواص فولاد کم آلیاژ با استحکام بالا است.اگر شما به جایگاه سوم در چیزی رسیده باشید، قطعاً با برنز آشنایی دارید. این فلز برای معرفی کردن افراد در جایگاه سوم یا رتبه سوم از هر چیز به خوبی شناخته شده است و درست مانند طلا و نقره نمادی از پرستیژ است. چنین استفاده‌ای از برنز باعث نوعی شهرت برای آن شده که در مورد فلزات دیگر به این شکل نیست. به عنوان مثال برنج فلز دیگری است که از نظر ویژگی‌ها و کاربرد تا حد زیادی به برنز شباهت دارد، اما شهرت و محبوبیت زیادی ندارد.
برنج چیست ؟
همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد، درصد ترکیباتی که به تشکیل آلیاژ برنج می‌انجامد، متفاوت هستند که موجب میشود آلیاژ برنج ساخته شده خواص گوناگونی پیدا کند؛ مثلاً اگر میزان زینک موجود در آلیاژ افزایش یابد، مقاومت و شکل‌پذیری فلز افزایش پیدا می‌کند. رنگ برنج نیز با توجه به میزان روی موجود در آن می‌تواند از قرمز تا زرد متغیر شود.
آلیاژ برنج شبیه به برنز است و مس را در خود دارد، با این تفاوت که به جای قلع از زینک استفاده می‌کند. برنج هم می‌تواند حاوی برخی ترکیبات غیر فلز و شبه فلز از جمله آرسنیک، سرب، فسفر، آلومینیوم و ... باشد. به دلیل شباهتی که بین برنج و برنز وجود دارد، برخی از هر دو آن‌ها با عنوان آلیاژ مس یاد می‌کنند.
برنج به دلیل نقطه ذوب پایین، قابلیت کارکرد هم با دستگاه‌های تراشکاری و هم به صورت دستی، ماندگاری بالا و رسانای گرما و برق بودن در تهیه انواع ظروف به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است.
اگر واژه آلیاژ برای شما مبهم است مقاله فولاد آلیاژی چیست را مطالعه کنید.
برنج و برنز چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
ترکیبات
برنج و برنز هر دو از مس تشکیل شده‌اند، در واقع عنصر پایه آن‌ها مس است. به همین دلیل در کاربردهای زیادی می‌توانند شبیه به هم عمل کنند. با این وجود، عناصر آلیاژی تشکیل‌دهنده آن‌ها با یکدیگر فرق دارد. برنج حاوی روی است، در حالی که برنز قلع دارد. عناصر دیگر بدین منظور اضافه می‌شوند که آلیاژها خواص متفاوتی پیدا کنند و برای استفاده در کاربردهای متفاوتی مناسب شوند. با وجودی که با اضافه کردن این فلزات ترکیب‌های متفاوتی حاصل می‌شوند، اما هم برنج و هم برنز تا حدی خواص خود را حفظ می‌کنند و به فلزی کاملاً متفاوت تبدیل نمی‌شوند.
رنگ
شاید بهترین راه برای تشخیص برنج و برنز از یکدیگر توجه به رنگ آن‌ها باشد. برنج معمولاً سایه‌ای مات و زردرنگ دارد که آن را برای استفاده در مبلمان و صندلی‌ها مناسب می‌کند. برنز رنگی قهوه‌ای و مایل به قرمز دارد که می‌تواند با برخی سلیقه‌ها سازگارتر باشد. البته وقتی عناصر مختلف و با میزان متفاوتی به ترکیب اضافه می‌شوند، این خواص ممکن است تا حدی تغییر کند، هر چند این تغییر به اندازه‌ای نیست که نتوان آن دو را از یکدیگر تشخیص داد.
خواص
اگر می‌خواهید مطمئن شوید که فلز مورد نظرتان را درست انتخاب کرده‌اید، یکی از راه‌های خوب توجه به ویژگی‌های آن‌ها است. انعطاف‌پذیری برنج از برنز بیشتر است و این بدین علت است که فلز قلع در اتصال ذرات مس به یکدیگر بهتر از زینک عمل می‌کند. به عبارت دیگر شبکه‌های تشکیل شده در برنج هنگام چکش خوردن آزادی بیشتری برای لغزیدن روی یکدیگر دارند. بنابراین می‌توان گفت برنز شکنندگی بیشتری نسبت به برنج دارد اما به دلیل دیرتر اکسیده شدن در مقایسه با برنج از دوام بالاتری برخوردار است.
کاربرد
برنج و برنز بدین علت ساخته می‌شوند که در بسیاری از کاربردها نمی‌توان به طور مستقیم از مس استفاده کرد، زیرا برخی خصوصیات لازم را ندارد. ترکیب مس با روی و تشکیل برنج آن را برای ساخت آلات موسیقی، اتصالات لوله‌کشی و زیپ مناسب می‌کند. ترکیب مس با قلع و تشکیل برنز نیز آن را برای ساخت زنگ، اتصالات و پروانه کشتی، یاتاقان و موارد زیاد دیگر مناسب می‌کند. بنابراین در پاسخ به این سوال که «برنج بهتر است یا برنز؟» باید گفت بستگی به کاربرد مد نظر شما دارد.
نحوه استفاده از برنج و برنز در منازل و طراحی داخلی
هر دو فلز برنج و برنز به دلیل ویژگی‌ها و خواصی که دارند، به طور برجسته‌ای در بسیاری از سبک‌های طراحی داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر دو رنگ‌های گرم و دلپذیری دارند که آن‌ها را به گزینه مناسبی برای استفاده در خانه‌ها یا هتل‌ها تبدیل می‌کند. برنج به دلیل رنگ روشن و ملایم آن و سایه‌های زرد و طلایی به عنوان یک رنگ سلطنتی نیز شناخته میشود، در حالی که برنز رنگی گرم‌تر و مایل به قرمز دارد که آن را سنتی‌تر جلوه می‌دهد.
در سال‌های اخیر برنز در طراحی داخلی محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این فلز به فضا گرمی و عمق می‌بخشد، مخصوصاً برای محیط‌های ساده می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد. برنز ماده‌ای است که در ساخت ظروف آشپزخانه، لوازم روشنایی و مبلمان کاربرد دارد. همچنین در ساخت مدال‌ها، آلات موسیقی، مجسمه‌ها و در کاربردهای صنعتی مثل بوش و یاتاقان به کار می‌رود. از طرف دیگر، فلز برنج به عنوان جایگزین مقرون به صرفه و سنتی برای فلز طلا شناخته میشود. این فلز موجب لاکچری به نظر رسیدن اتاق‌ها شده و برای خانه‌های لوکس و عالی و همچنین برای هتل‌ها گزینه مناسبی است. آلیاژ برنج اغلب در آشپزخانه‌ها و حمام‌ها دیده میشود، چرا که به خوبی می‌تواند شیرآلات و اتصالات دوش را پوشش دهد. با رنگ‌های آبی تیره تضاد زیبایی ایجاد می‌کند که موجب جذابیت بیشتر اتاق میشود.
اگر محتوای زینک در برنج از 32 تا 39 درصد باشد، کارکرد گرمایی آن افزایش می‌یابد اما کارکرد سرمایی کم میشود. اگر میزان زینک برنج بیش از 39 درصد باشد، مقاومت و شکل‌پذیری آن در دمای اتاق کاهش پیدا می‌کند. بنابراین می‌بینیم که تغییر در درصد ترکیب می‌تواند موجب تغییر در خواص آن شود.
آگاهی از تفاوت‌های برنج و برنز چه اهمیتی دارد؟
دانستن تفاوت‌هایی که بین این دو فلز وجود دارد موجب میشود که به اشتباه یکی را جای دیگری انتخاب نکنید و پولتان را در جای درستی مصرف کنید. اگر با وجود خواندن موارد بالا هنوز هم فکر می‌کنید نمی‌توانید برنج را از برنز به خوبی تشخیص دهید، میتوانید از یک فرد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
اگر قصد دارید برای پروژه خاصی که مد نظرتان است فلز تهیه کنید، باید با تأمین‌کننده معتبری در این خصوص مشورت کنید. مجموعه آی فولاد با در اختیار داشتن کارشناسانی مجرب پاسخگوی سوالات شما در این خصوص خواهد بود. در صورت تمایل با شماره تلفن 02142214 تماس گرفته و در مورد کاربرد مد نظرتان و فلز مناسب برای این کاربرد اطلاعات دقیق‌تری به دست آورید. به صورت آنلاین نیز میتوانید با مشاورین ما در ارتباط باشید.
سؤالات متداول:
1. تفاوت فلزهای برنج و برنز در چیست؟برنج و برنز هر دو آلیاژهای مس هستند و مس به عنوان فلز پایه در آن‌ها است. برنج از ترکیب مس با روی و برنز از ترکیب مس و قلع به وجود آمده است. همچنین از عناصر دیگری نیز به میزان متفاوت در آن‌ها استفاده میشود. درصد هر یک از این عناصر در ترکیب موجب شده این دو آلیاژ در رنگ، خاصیت، کاربرد، ماندگاری، شکل‌پذیری و ... متفاوت شوند.
2. برنج بهتر است یا برنز؟
هیچکدام بر دیگری برتری ندارد. حقیقت این است که هر دو فلز برنج و برنز بسته به خواصشان کاربرد دارند و به صورت مطلق هیچ یک بهتر از دیگری نیست.
3. قیمت برنز بیشتر است یا برنج؟
آلیاژ برنز از آلیاژ برنج گرانتر است که غالباً به علت فرایندی است که در هنگام تهیه برنز طی میشود. اگر چه قیمت نمیتواند به تنهایی خوب یا بد بودن یک محصول را تعیین کند اما به هنگام خرید میتوانید این نکته را مد نظر قرار دهید.
