مهمترین ویژگی مشترکی که هر دو نوع ورقهای روغنی و گالوانیزه دارند، مقاومت بالای آن‌ها در برابر زنگ زدگی و خورده شده است. البته همین ویژگی هم در هر دو آن‌ها یکسان نبوده و به طور معمول در ورقهای گالوانیزه بیش‌تر مشهود است.
ورق روغنی چیست ؟
ورق روغنی یکی از مهمترین ورقهای فولادی است که در فرآیند نورد سرد تولید می‌شود. با توجه به این که ورق روغنی در دمای محیط و بیش‌تر بر اثر فشار در خط نورد تولید می‌شود، تحت تاثیر حرارت زیادی قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل، شکل ظاهری مناسبی دارند. در پایان تولید ورقهای نورد سرد، برای این که آن‌ها را در برابر زنگ زدگی محافظت کنند، بر روی آن ها پوششی از روغن قرار می‌دهند. این پوشش تا چندین ماه این ورق‌ها را از زنگ زدگی مصون می‌دارد. از ورق روغنی به عنوان ورق پایه در تولید بسیاری از ورقهای فولادی دیگر، از جمله ورق گالوانیزه استفاده می‌شود. توصیه میکنیم قبل از خرید حتما راهنمای خرید ورق روغنی را مطالعه کنید.
ورق گالوانیزه چیست؟
این نوع ورقهای فولادی در واقع همان ورق روغنی هستند که با انجام فرآیندهای بر روی آن‌ها، ویژگی جدیدی به دست آورده‌اند. در واقع می‌توان گفت ورق گالوانیزه از پوشش دادن ورق روغنی با لایه‌های از روی تولید می‌شود. از آن‌جایی که خوردگی و زنگ زدن از مهمترین مشکلات ورقهای فولادی هستند، این راهکار تا حد زیادی برای حل این مشکل کمک‌کننده بوده است.
اگر چه خود ورق روغنی هم در برابر زنگ زدگی مقاومت خوبی دارد، اما بعد از مدتی که در مجاورت رطوبت یا آب قرار بگیرد، کم کم دچار زنگ زدگی خواهد شد. اما ورقهای گالوانیزه به دلیل پوشش روی خود، مقاومت زیادی در برابر زنگ زدن دارند. به همین دلیل، کاربرد ورق گالوانیزه در مواردی است که تماس ورق فولادی با رطوبت و آب زیاد است مانند ساخت مخازن آب. نکته مهم دیگر در مورد این ورق‌ها، امکان ترمیم بخش‌هایی از آن است که در گذر زمان دچار آسیب می‌شود.
تفاوت‌های ورق روغنی و گالوانیزه در چه مواردی است؟
تفاوت در روش ساخت
ورقهای روغنی از طریق فرآیند نورد سرد ایجاد می‌شوند. به عبارتی، با استفاده از غلتک‌های موجود در فرآیند نورد و ایجاد فشار بر روی مواد اولیه این ورق‌ها، ضخامت آن‌ها را کاهش و طول و عرض‌شان را افزایش می‌دهند تا به ابعاد مورد نظر برسند. تولید ورق روغنی بر خلاف ورقهای نورد گرم در دمای نزدیک به دمای محیط انجام می‌گیرد.
ورقهای گالوانیزه با قرار دادن یک پوشش روی بر سطح ورقهای روغنی به وجود می‌آیند. بنابراین، مراحل اولیه ساخت این ورق‌ها همان مراحل تولید ورق روغنی است. اما در ادامه ورق روغنی را با روش‌های مختلف توسط لایه‌ای از روی پوشش می‌دهند. این کار در برخی مواقع با استفاده از روش شناوری انجام می‌گیرد و به این معنی است که ورق روغنی را در استخرهایی از روی قرار می‌دهند. اما گاهی اوقات هم تولید ورق گالوانیزه از ورق سرد با استفاده از روش الکترولیت انجام می‌شود که در این روش کنترل بیش‌تری بر روی میزان پوشش روی وجود دارد.
تفاوت‌های ظاهری
ورقهای روغنی به این دلیل که در فرآیند نورد سرد تولید می‌شوند، ظاهری شفاف داشته و دارای سطح صاف و صیقلی هستند. به همین دلیل، در مواردی که ظاهر کار اهمیت دارد، این ورق‌ها بسیار پرکاربرد هستند. ورقهای گالوانیزه هم تقریبا از این ویژگی‌های ورق روغنی برخوردارند. یعنی سطحی تقریبا صاف و رنگی روشن دارند. اما به دلیل قرار گرفتن پوشش روی بر سطح ورقهای گالوانیزه، رنگ‌شان مایل به نقره‌ای است و به براقی ورقهای روغنی نیستند. از طرف دیگر، به دلیل قرار گرفتن پوشش روی، به اندازه ورقهای روغنی صیقلی نیستند. به خصوص زمانی که با استفاده از روش شناوری تولید می‌شوند.
هزینه تولید
هزینه ساخت ورقهای فولادی به فاکتورهای زیادی از جمله ویژگی‌های این ورق‌ها مانند ضخامت، ابعاد و البته کیفیت‌شان بستگی دارد. به همین دلیل، ممکن است گاهی اوقات هزینه تولید یک اندازه مشخص از ورق روغنی بیش‌تر از همان میزان ورق گالوانیزه باشد که بر عکس این موضوع هم امکان پذیر است. اما در صورتی که همه فاکتورهای مورد استفاده در تولید این ورق‌ها یکسان باشد، هزینه تولید ورق گالوانیزه بیش‌تر از ورق روغنی خواهد بود. چرا که در ساخت ورق گالوانیزه، بعد از طی شدن مراحل ساخت ورق روغنی، مجددا باید فرآیند گالوانیزاسیون انجام گیرد که این فرآیند هم هزینه‌های دیگری در پی دارد.
طول عمر این ورق‌ها
برای بررسی طول عمر ورق های فولادی و بیان تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه از این لحاظ، باید به ویژگی‌های ساختاری آن‌ها توجه شود. ورقهای روغنی با این که به دلیل ساختار خود و هم چنین قرار دادن یک پوشش روغنی بر روی آن‌ها تا مدتی در برابر زنگ زدگی مصون هستند، اما با گذشت زمان کم کم این خاصیت را از دست خواهند داد. در نتیجه، امکان زنگ زدگی و خوردگی آن‌ها در هر مکانی و به خصوص مکان‌های دارای رطوبت بالا وجود خواهد داشت. به طور کلی، با توجه به نوع استفاده از این ورق‌ها، می‌توانند عمری بین 3 تا بیش از 10 سال داشته باشند.
اما ورقهای گالوانیزه به دلیل پوشش روی خود، مقاومت بسیار زیادی در برابر زنگ زدن و حتی خوردگی دارند. این ویژگی باعث می‌شود که آن‌ها در مکان‌ها مرطوب و حتی در مجاورت آب، طول عمر زیادی داشته باشند. استفاده از این ورق‌ها در مکان‌های خشک طول عمر آن ها را افزایش هم می‌دهد. به همین دلیل، نوع استفاده از این ورق‌ها در طول عمرشان تاثیر دارد. اما به طور کلی، این ورق‌ها طول عمر بالایی دارند و در صورتی که با آسیب فیزیکی مواجه نشوند، می‌توانند تا حدود 50 سال هم عمر کنند.
ویژگی‌های این ورق‌ها
هر کدام از ورقهای روغنی و گالوانیزه دارای ویژگی‌های خاصی هستند که باعث تفاوت در کاربردهایشان می‌شود. این ویژگی‌ها هم شامل موارد ظاهری و هم شامل موارد ساختاری می‌شوند. بخش مهمی از تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه از نظر ویژگی‌ها، به دلیل متفاوت بودن روش تولید آن‌ها به وجود می‌آید. در ادامه به ویژگی‌های مهم هر یک از این ورق‌ها را بیان خواهیم کرد.
ویژگی‌های ورق روغنی
- مقاومت بالا در فشارهای زیاد
- ظاهر مناسب و سطح صاف و صیقلی
- استحکام کششی و جهت‌دار بالا
- سرعت بالای فرآیند تولید این ورق‌ها
- مقاومت مناسب در برابر زنگ زدگی
ویژگی‌های ورق گالوانیزه
- استحکام مناسب
- مقاومت بالا در برابر زنگ زدن و خوردگی
- طول عمر بالا
- ظاهر مناسب و رنگ نقره‌ای
- امکان ترمیم آن‌ها در صورت آسیب دیدن لایه روی
تفاوت در کیفیت
این مورد کاملا به مواد اولیه مورد استفاده و البته کارخانه یا شرکت سازنده بستگی دارد. برای مثال اگر در ساخت ورق روغنی از مواد اولیه ضعیف‌تری استفاده شده باشد، کیفیت آن هم پایین‌تر خواهد بود. این موضوع برای ورق گالوانیزه هم صادق است. بنابراین، با وجود تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه در بسیاری از ویژگی‌ها به صورت کلی، این مورد یعنی کیفیت آن‌ها به فاکتورهای دیگر هم بستگی دارد. اما در صورتی که از یک نوع مواد برای ساخت هر دو مورد استفاده شده باشد، می‌توان گفت ورق گالوانیزه شده از کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود.
کاربرد و موارد استفاده
همان گونه که اشاره کردیم، هر یک از این ورق‌ها با توجه به ویژگی‌هایی گوناگونی که دارند، جهت کاربردهای متفاوتی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر دو نوع ورق روغنی و گالوانیزه کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارند، اما موارد این کاربردها در بیش‌تر اوقات متفاوت است. در ادامه تعدادی از مهمترین کاربردهای هر یک از انواع ورقهای روغنی و گالوانیزه را برای شما بیان کرده‌ایم.
کاربردهای ورق روغنی
- استفاده در صنعت خودروسازی که از مهمترین کاربردهای این نوع ورق محسوب می‌شود
- ساخت لوازم و تجهیزات آشپزخانه
- استفاده به عنوان محصول پایه جهت ساخت ورقهای فولادی دیگر
- استفاده در تولید لوازم ساختمانی مانند درب و پنجره
کاربردهای ورق گالوانیزه
- ساخت مخازن و تانکرهای آب
- استفاده در تولید لوازم آشپزخانه
- استفاده برای ساخت سقف سوله‌ها و سقف‌های شیربونی در مکان‌های پربارش
- استفاده به عنوان ورق پایه جهت تولید ورقهای رنگی
مقاومت در برابر خوردگی
ورقهای روغنی به طور کلی، با توجه به ساختارشان و البته قرار دادن لایه روغن بر روی سطح‌شان بعد از تولید، مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارند. اما این مقاومت با گذشت مدتی کاهش یافته و در صورت قرار گرفتن در مجاورت رطوبت یا آب، امکان خوردگی آن‌ها وجود خواهد داشت. اما ورقهای گالوانیزه به دلیل داشتن پوشش روی بر سطح خود، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. به طور کلی، مقاومت ورق گالوانیزه در برابر خوردگی به حد زیادی بیش‌تر از ورق روغنی می‌باشد.
ابعاد ورق ها
ورقهای روغنی و گالوانیزه از نظر ابعاد و ضخامت هم با یک دیگر تفاوت‌هایی دارند. هر یک از کارخانه‌های مختلف، طبق استاندارد مورد استفاده خود این ورق‌ها را در ابعاد گوناگون تولید می‌کنند. اما تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه بیش‌تر در ضخامت آن‌ها است. چرا که ورقهای گالوانیزه با قرار داده شدن پوششی از روی بر سطح ورق روغنی تولید می‌شوند.
همین موضوع سبب می‌شود که ورقهای گالوانیزه ضخامت بیش‌تری از ورقهای روغنی داشته باشند. به طور معمول، ورقهای روغنی در ضخامت‌های 0.3 تا 3 میلی متر ساخته می‌شوند. پوشش روی هم معمولا در ضخامتی بین 1.5 تا 3 میلی متر بر روی ورقهای روغنی قرار می‌گیرد که باعث بیش‌تر شدن ضخامت ورقهای گالوانیزه نسبت به روغنی می‌شود.
استانداردهای ساخت و قابلیت اطمینان محصول
استانداردهای موجود در ساخت هر یک از ورقهای روغنی و گالوانیزه بستگی به شرکت یا کارخانه سازنده این ورق‌ها دارد. در واقع ممکن است این شرکت‌ها از استانداردهای ملی یا استانداردهای بین‌المللی برای ساخت ورقهای خود استفاده کنند. از آن جایی که ورقهای گالوانیزه هم خود از ورقهای روغنی ایجاد می‌شوند، تفاوت زیادی در استانداردهای ساخت آن‌ها وجود ندارد. اما از طرف دیگر، به دلیل وجود پوشش روی بر سطح ورقهای گالوانیزه، کیفیت آن‌ها بالاتر رفته و مقاومت بهتری در برابر زنگ زدگی و خوردگی از خود نشان می‌دهند. در نتیجه اطمینان محصول در این نوع ورق‌ها بیش‌تر خواهد بود.
دوره‌های بررسی سلامت کالا
در بسیاری از موارد و به خصوص در سازه‌های بزرگ که از ورقهای فولادی در ساخت‌شان استفاده شده است، در دوره‌های مشخص آن‌ها را مورد بازرسی قرار می‌دهند. این کار برای اطمینان از سلامت سازه انجام می‌گیرد. این بازرسی‌ها گاه به صورت چشمی و گاه با انجام آزمایش‌هایی صورت می‌گیرند که در این مورد هم می‌توان تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه را مشاهده نمود.
به طور معمول، بازرسی سازه‌هایی که از ورق گالوانیزه ساخته شده‌اند به صورت چشمی انجام گرفته و به ندرت از آزمایش استفاده می‌شود. اما برای برسی سازه‌های تولید از ورق روغنی، عمدتا نیاز به انجام آزمایش‌هایی وجود دارد. در نتیجه، انجام بررسی‌های دوره‌ای سلامت کالا برای ورقهای گالوانیزه آسان‌تر بوده و سریع‌تر انجام می‌گیرد.
تفاوت در قیمت
قیمت هر یک از ورقهای روغنی و گالوانیزه با توجه به عوامل زیادی از جمله ابعاد، استانداردها، شرکت سازنده و کیفیت مواد اولیه تعیین می‌شود. اما در صورتی که همه این فاکتورها در دو ورق یکسان باشد، قیمت ورق گالوانیزه نسبت به ورق روغنی بالاتر خواهد بود. دلیل آن هم مراحل بیش‌تر در فرآیند ساخت و استفاده از روی می‌باشد. البته همان طور که اشاره کردیم، این قیمت بیش‌تر کارایی بهتری را هم ایجاد می‌کند.
هزینه نگهداری
از دیگر موارد تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه می‌توان به هزینه نگهداری آن‌ها اشاره نمود. در جاهایی که از ورق گالوانیزه استفاده می‌شود، دیگر نیاز به پرداخت هزینه خاصی برای نگه‌دای وجود ندارد. مگر این که پوشش روی سطحی این ورق‌ها دچار آسیب شود که با هزینه اندکی امکان ترمیم مجدد آن وجود خواهد داشت. اما از آن جایی که امکان خوردگی و زنگ زدگی ورقهای روغنی زیاد است، با استفاده از روش‌های گوناگون باید از رخ دادن این اتفاق جلوگیری کرد. در نتیجه هزینه نگهداری از این ورق‌ها زیادی خواهد بود. به طور کلی، هزینه نگهداری از ورقهای گالوانیزه خیلی کم‌تر از این هزینه برای ورقهای روغنی است.
جمع بندی
ورقهای روغنی و ورقهای گالوانیزه دو مورد از پرکاربردترین انواع ورقهای فولادی هستند. ورقهای روغنی از طریق فرآیند نورد سرد تولید شده و استحکام و ظاهر مناسبی دارند. ورقهای گالوانیزه هم با قرار دادن یک لایه روی بر سطح ورقهای روغنی تولید می شوند. این ورق‌ها شباهت‌های زیادی به یک دیگر دارند.
برای مثال، یکی از مهمترین تفاوت‌های آن‌ها، مقاومت در برابر خوردگی است. اگر چه هر دو این ورق‌ها دارای مقاومت مناسبی در برابر زنگ زدگی و خوردگی هستند، اما این مقاومت در ورقهای گالوانیزه بسیار بیش‌تر از ورقهای روغنی است. جنبه‌های دیگر تفاوت این ورق‌ها هم شامل هزینه تولید، شکل ظاهری، روش ساخت، طول عمر، ضخامت و هزینه نگهداری می‌شود.
