تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه ؛ مقایسه کامل تفاوت ها

ورق سیاه و ورق گالوانیزه هر دو از پرکاربردترین ورق ها در صنعت ایران و جهان هستند. اما آیا همه ویژگی‌های این دو ورق را می‌دانید؟ تا به حال فکر کرده‌اید که کدام ورق برای پروژه شما مناسب‌تر است و هرکدام از این دو ورق، چه ویژگی‌های مثبت و منفی در خود دارند؟ اگر دوست دارید از این پس انتخاب مطمئن‌تری را در خرید ورق فولادی خود داشته باشید و تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه را بدانید، این مقاله را از دست ندهید.

ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه با فرایند نورد گرم و تحت دمای بالا تولید می‌شود. رنگ زدایی در مراحل نورد اولیه و نهایی انجام شده و به تدریج ضخامت آن به 1.2 تا 16 میلی‌متر کاهش می‌یابد و سپس به شکل رول پیچ به بازار عرضه می‌شود. گاهی اوقات یک سری اقدامات مانند کاهش وزن رول پیچ، بهبود خواص مکانیکی، سطح‌بندی ورق و برش سبک و سنگین ورق برای تکمیل عملیات نورد گرم انجام می‌شود. از ورق های سیاه در ساخت سدها، پتروشیمی‌ها و صنایع سنگین استفاده می‌شود. از جمله ورق‌های سیاه پر کاربرد می‌توان به ST37 و ST52 اشاره کرد.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق‌ های گالوانیزه (GI) اساساً ورق‌های فولادی هستند که با عنصر روی پوشش داده شده‌اند. این ورق‌ ها شامل طیف وسیعی از ورق‌ های فولادی گالوانیزه و الکترو گالوانیزه به صورت غوطه وری گرم هستند. پوشش روی مانعی مداوم ایجاد می‌کند که اجازه نمی‌دهد رطوبت و اکسیژن به فولاد برسد بلکه خود با اتمسفر واکنش می‌دهد تا از فولاد پایه محافظت کند.

با گالوانیزه کردن، محافظت از ورق های فولادی در برابر خوردگی به اندازه چندین برابر بهبود می‌یابد. محافظت در برابر خوردگی حاصل ایجاد پوشش‌های پایه روی در نتیجه‌ی اثر گالوانیک است، زیرا روی نسبت به آهن نقش آندی داشته و باعث می شود در یک محیط آبی یا مرطوب، این فلز فدا شود. با این حال، مقاومت در برابر خوردگی سطح می‌تواند با ایجاد یک لایه فوقانی (top coat) روی سطح گالوانیزه شده، بیشتر از قبل نیز شود.

ورق‌ های فولادی گالوانیزه علاوه بر داشتن مقاومت در برابر خوردگی و ترکیب شدن پوشش روی سطح فولاد، همچنین به دلیل برخی ویژگی‌های سطحی نظیر براق بودن و شکل‌پذیری عالی، شناخته شده‌اند.

تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست ؟

فرآیند تولید

ورق سیاه از آهن یا فولاد بدون قلع ساخته شده است که از طریق شعله و یا در کوره بازپخت می‌شود. این فولاد نورد شده به عنوان ماده اولیه برای ساخت ورق قلع اندود نیز می‌باشد. ظاهر تیره آن ناشی از واکنش فولاد با هوای اطراف است. فولاد سیاه از طریق نورد فولاد در دمای بالا (به طور معمول در دمای بیش از 1700 درجه فارنهایت) ایجاد شده که بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد است. در هنگام نورد گرم، ورق سیاه می‌تواند با ضخامت 1.5 میلی‌متر یا بیشتر ساخته شود. وقتی به فولاد دمایی بالاتر از دمای تبلور مجدد آن اعمال شود، می‌توان آن را به راحتی شکل داد و فولاد را می توان در اندازه های بسیار بزرگتری تولید کرد.

ورق گالوانیزه از طریق فرآیند غوطه وری صفحات فولادی در روی مذاب تولید می‌شود. روی مورد استفاده برای گالوانیزه از نوع گرید بالا و محتوای روی آن حداقل 99.95٪ است. در طی فرآیند تولید، روی مذاب در یک فرآیند مداوم به سطح بستر فولادی اعمال می‌شود. پوشش فولاد با عبور آن از حمام روی مذاب با سرعت حدود 180 متر در دقیقه به شکل یک نوار مداوم روی آن تشکیل خواهد شد.

بنابراین ورق سیاه بدون اعمال پوشش تولید شده و سطح سیاه آن ناشی از یک فرآیند طبیعی یعنی قرارگیری در معرض هوا می‌باشد اما ورق گالوانیزه در واقع ورق فولادی است که با عنصر روی پوشش داده شده است. ضمن اینکه ورق گالوانیزه تحت دمای پایین و فشار بالا تولید شده اما ورق سیاه تحت دمای بالا تولید می‌شود.

ظاهر

در سطح، این دو نوع فولاد نیز متفاوت هستند. ورق سیاه دارای سطح مشکی است. هنگام جوشکاری نسبتاً شکننده است و برش و شکل‌دادن آن آسان است. در مقابل ورق گالوانیزه به دلیل وجود پوششی از جنس عنصر روی بر روی سطح آن، ظاهری روشن‌تر داشته و به رنگ نقره‌ای است. همچنین این ورق نیز به قابلیت شکل‌پذیری و استحکام بالایی دارد.

خواص

مقاومت در برابر خوردگی و اکسید شدن:

ورق سیاه همان‌طور که گفته شد به دلیل قرارگیری در معرض هوا دچار واکنش با هوا شده و سطح آن به رنگ سیاه در می‌آید و مقاومت بسیار پایینی در مقابل اتمسفر دارد اما ورق گالوانیزه که با عنصر روی پوشش داده شده است در مقابل خوردگی و اکسید شدن مقاوم تر بوده و پایداری بیشتری دارد. در همین رابطه، میزان پایداری ورق گالوانیزه در برخی محیط‌های مختلف بر اساس ضخامت پوشش آن در جدول زیر آورده شده است.

استحکام:

ورق های گالوانیزه با توجه به استاندارد های متفاوت دارای خواص مکانیکی متفاوتی نیز می‌باشند. گرید DX51D دارای خواص نیمه کششی می‌باشد و گرید DX53D دارای خصوصیات ضد گسیختگی بوده و برای صنایعی که تحت کشش بسیار می‌باشند، استفاده می‌شود. در مقابل ورق سیاه در دو گرید ST37 دارای استحکام تسلیم 225 - 235 مگاپاسکال و استحکام کششی 340 - 510 مگاپاسکال می‌باشد که رنج بسیارمناسبی برای مقاطع فولادی مانند تیرآهن، میلگرد، ورق، نبشی، ناودانی و پروفیل ها می باشد و گرید ST52 که دارای استحکام تسلیم حدود 280 - 355 مگاپاسکال و استحکام کششی 460 - 630 مگاپاسکال بوده و این فولاد با وجود کربن کمی که دارد، از ویژگی شکل دهی سرد خوبی نیز برخوردار است.

ابعاد و وزن

اطلاعات مربوط به ابعاد و وزن ورق‌های سیاه شامل محصول سه کارخانه مختلف در جدول زیر گردآوری شده است:

اطلاعات مربوط به ابعاد و وزن ورق‌های گالوانیزه نیز در جدول زیر آورده شده است:

کاربردهای متفاوت ورق گالوانیزه و ورق سیاه:

ورق گالوانیزه دارای کاربردهای گسترده‌ای در زمینه های مختلف می‌باشد که به شرح زیر است:

1- بدنه اتومبیل ها و بسیاری از دوچرخه ها 2- برخی از لوله های آب آشامیدنی 3- مهره ها، پیچ ها، ابزارها و انواع سیم ها 4- ایجاد سازه هایی مانند بالکن، ایوان، راه پله، نردبان، راهرو

در مقابل، کاربردهای ورق سیاه در مواردیست از جمله:

1– پروفیل های ساختمانی بسته یا باز شامل قوطی، ستونی، پروفیل Z، فرانسوی و چهارچوب 2– مقاطع فولادی نظیر انواع ورق، ناودانی، نبشی، سپری 3– گارد ریل و تجهیزات ترافیکی 4– ورق پانچ، تسمه و زهوارهای فولادی 5– تانک و مخازن ذخیره سازی مشتقات نفتی 6– کشتی سازی و دیگر تجهیزات دریایی