لوله مانیسمان چیست ؟ رده های لوله smls

در بسیاری از صنایع و جهت کاربردهای گوناگون که نیاز به تحمل فشار نسبتا بالایی وجود دارد، از لوله مانیسمان استفاده می شود. به طور کلی، لوله ها هم مانند سایر تجهیزات در انواع گوناگونی ساخته می شوند. این تنوع در لوله ها می تواند به دلیل ویژگی های مختلفی به وجود آید.

یکی از مهم ترین دلایلی که باعث تفاوت در ظاهر و به دنبال آن، تفاوت در کاربرد لوله ها می شود، نحوه ساخت آن ها می باشد. بر این اساس می توان لوله ها را به دو نوع لوله مانیسمان یا لوله های درزدار تقسیم بندی نمود که در ادامه به طور کامل آن ها را توضیح خواهیم داد.

لوله های مانیسمان هیچ گونه درزی در ساختار خود ندارند و به همین دلیل از مقاومت بالایی برخوردار هستند. در نتیجه، از آن ها در بخش هایی استفاده می شود که نیاز به تحمل فشار بالایی وجود داشته باشد. البته این نوع لوله ها خود در انواع گوناگونی تولید می شوند که ویژگی ها و کاربردهای متفاوتی هم دارند.

برای مثال، برخی ویژگی ها مانند مقاومت در برابر فشار، خوردگی، سختی و حتی استانداردهای رعایت شده در تولید آن ها با هم تفاوت دارد. در این جا قصد داریم به طور کامل به ویژگی ها، کاربردها و انواع لوله های مانیسمان بپردازیم تا اطلاعات جامعی درباره این تجهیزات به دست آورید.

لوله مانیسمان چیست ؟

در ابتدا به بیان توضیحاتی در مورد لوله مانیسمان می پردازیم تا یک آشنایی کلی با این نوع لوله ها به دست آورید. همان طور که گفتیم، لوله ها را می توان با توجه به ویژگی های گوناگونی که دارند تقسیم بندی نمود. لوله ها با توجه به روش ساخت شان به دو دسته لوله های مانیسمان یا بدون درز و لوله های درزدار تفسیم می شوند. همان گونه که از نام این لوله ها کاملا مشخص است، انواع بدون درز آن هیچ گونه درز یا جوش خوردگی در ساختار خود ندارند. در صورتی که لوله های درزدار دارای جوش خوردگی هستند. تفاوت لوله درزدار و بدون درز را مطالعه کنید.

با توجه به این که در ساخت لوله های بدون درز، هیچ گونه شکاف و جوش خوردگی وجود ندارد، مقاومت بالایی هم داشته و به راحتی دچار آسیب نمی شوند. اما لوله های درزدار از این قابلیت برخوردار نبوده و در صورت قرار گرفتن تحت فشارهای بالا، امکان باز شدن جوش و آسیب دیدن ان ها وجود دارد.

به همین دلیل، در موارد حساس مانند انتقال سیالات مهم و جاهایی که فشار زیادی درون لوله وجود دارد، از لوله های مانیسمان استفاده می شود. این لوله ها خود از نظر شکل ظاهری مانند قطر، طول و ضخامت یا ویژگی های ساختاری مانند سختی و کشش در انواع گوناگونی ایجاد می شوند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

کاربرد های مهم لوله مانیسمان

لوله های مانیسمان نسبت به سایر انواع لوله ها دارای کاربردهای محدودتری هستند که البته این موضوع را می توان با قیمت آن ها مرتبط دانست. چرا که قیمتی بیش از سایر انواع لوله ها دارند. اما از طرف دیگر، به دلیل ویژگی های بسیار مهم آن ها، در جاهایی استفاده می شوند که مهم و حیاتی باشند.

برای مثال، در جاهایی که نشت ماده درون این لوله ها که معمولا سیال است بتواند بسیار خطرناک باشد یا فشار درون لوله بالا بوده و ترکیدن ان به ایجاد حادثه منجر شود، از لوله های بدون درز استفاده می شود. با توجه به این توضیحات، در ادامه تعدادی از مهم ترین کاربردهای لوله مانیسمان را برای شما اورده ایم.

• استفاده در تولید خطوط انتقال نفت و گاز در صنایع شیمیایی و پالایشگاهی
• استفاده از ان ها برای ساخت خطوط لوله فشار قوی
• ساخت خطوط لوله هیدرولیک
• استفاده در مبدل های حرارتی و گرمایی
• لوله کشی های صنعتی و امور آب رسانی در کشاورزی
• عایق سازی کابل های فشار قوی
• استفاده از لوله های مانیسمان ساخته شده از استیل ضد زنگ برای خطوط انتقال غذا و دارو

فرآیند تولید لوله مانیسمان

یکی از موضوعات مهم در مورد این لوله ها، فرآیند ساختشان می باشد. از آن جایی که در ساختار این لوله ها هیچ گونه درز یا جوش خوردگی وجود ندارد، روش تولید آن ها هم با لوله های درزدار متفاوت است. به طور معمول، لوله های مانیسمان را با استفاده از روش سنبه کاری چرخشی ایجاد می کنند. همچنین انواع روش های تولید لوله فولادی را بشناسید.

این روش به این صورت است که ابتدا شمش های فولادی مناسب را تهیه می کنند. معمولا شمش ها را برش می دهند تا شکلی گرد مانند داشته و فرآیند ایجاد لوله بدون درز راحت تر انجام گیرد. گاهی اوقات هم برای راحتی کار از مقاطع چهار گوش فولادی برای ساخت این لوله ها استفاده می شود.

در ادامه شمش ها را وارد خط نورد کرده و آن قدر به آن ها حرارت می دهند تا کاملا نرم شده و خاصیت شکل پذیری پیدا کنند. در این مراحل شمش ها وارد کوره های قوسی می شوند و با استفاده از سنبه کاری چرخشی، شکل و شمایل لوله تبدیل به خود خواهند گرفت.

در نهایت فرآیند تاب گیری این لوله ها انجام شده و در ابعاد مناسب برش داده می شوند. البته روش های دیگری مانند ریخته گری گریز از مرکز و ریخته گری پاششی هم برای تولید لوله مانیسمان استفاده می شود که کم تر متداول بوده یا برای ساخت لوله ها با ویژگی هایی خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

رده لوله مانیسمان چیست ؟

لوله های بدون درز یا لوله مانیسمان از نظر ضخامت و قطر هم در دسته های گوناگونی قرار می گیرند. این دسته بندی ها را با رده مشخص می کنند و معمولا با افزایش رده لوله ها، هم ضخامت و هم قطر آن ها افزایش می یابد. این لوله ها از رده 20 تا رده 160 تولید می شوند که کارخانه های کشور ما بیش تر لوله های رده 40 را می سازند. در ادامه به ویژگی های هر کدام از رده های مختلف لوله مانیسمان را بیان خواهیم کرد.

لوله رده 20

این نمونه از لوله های مانیسمان در سایزهای یک تا 12 اینچی تولید می شوند. نکته مهم ضخامت ان ها است که بین 2 تا 6 میلی متر متغیر است. با توجه به سایز این لوله ها، وزن متفاوتی هم خواهند داشت.

لوله مانیسمان رده 40 چیست ؟

این نوع لوله ها هم در سایزهای یک تا 12 اینچ تولید شده اما ضخامت هایی بین 2 تا 10 میلی متر دارند.

لوله رده 60

این رده از لوله های مانیسمان نسبت به بقیه دارای تقاضای کم تری هستند. سایز این لوله ها بین 8 تا 24 اینچ است و با توجه با قطر ان هاريا، ضخامتشان هم افزایش پیدا می کند.

لوله مانیسمان رده 80 چیست ؟

این نوع از لوله ها دارای ضخامت هایی بین 3 تا 9 میلی متر بوده و از نظر سایز هم تنوع زیادی دارند. این لوله ها با توجه به سایز و ضخامتشان، دارای وزن های متفاوتی هم هستند.

لوله رده 120

همان طور که مشاهده کردید، با افزایش رده هم ضخامت و هم سایز افزایش می یابد. این لوله ها در ضخامت ها و سایزهای بیش تری نسبت به رده های پایین تر تولید شده که در اکثر موارد این ابعاد توسط مشتری تعیین می شود.

لوله رده 160

این رده از لوله های مانیسمان در واقع سنگین ترین نوع این لوله ها و آخرین رده آن ها می باشد. لوله های بدون درز رده 160 برای مصارف در برخ صنایع خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

ابعاد استاندارد لوله مانیسمان

همان طور که بیان کردیم، لوله های مانیسمان در رده های مختلفی تولید می شوند که ضخامت و طول لوله ها در هر رده با هم تفاوت دارد. در نتیجه، وزن این لوله ها در رده های مختلف هم متفاوت است. اما به طور معمول، یک سری استاندارد خاص برای ابعاد این لوله ها در نظر گرفته می شود. برای مثال، این لوله ها از نظر طولی در شاخه های 6 یا 12 متری ساخته می شوند و از نظر ضخامت هم بین 1.2 تا 36 میلی متر قرار دارند. وزن آن ها هم با افزایش ضخامت و طول، افزایش پیدا خواهد کرد.

آنالیز لوله مانیسمان

از آن جایی که لوله های مانیسمان از اهمیت بالایی در صنایع مختلف برخوردار هستند، باید ابتدا به خوبی ویژگی های مهم آن ها سنجیده شود. در صورتی که اطمینان حاصل شود در هر یک از این جنبه ها مشکلی وجود ندارد، می توان آن ها را مورد استفاده قرار داد. از مهم ترین ویژگی های این لوله ها که مورد بررسی قرار می گیرد می توان به سختی، کشش، مقاومت در برابر فشار و خوردگی اشاره نمود. در ادامه هر یک از این موارد را به صورت مفصل برای شما بیان خواهیم کرد. با روش های جوشکاری لوله های فولادی در این مقاله به طور کامل آشنا شوید.

سنجش سختی لوله

یکی از ویژگی های مهم لوله های مانیسمان میزان سختی آن ها می باشد. هر چه لوله ها از نظر این ویژگی بهتر باشند، مقاومت آن ها در برابر ساییدگی هم بیش تر خواهد بود. علاوه بر این، برای استفاده از این لوله ها در صنایع مختلف نیاز به داشتن میزان سختی خاصی وجود دارد.

بنابراین، باید با سنجش میزان سختی لوله ها، از این ویژگی آن ها اطمینان حاصل نمود. برای این کار باید از دستگاه های سنجش سختی استفاده نمایید. البته دستگاه ها و روش های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که از مهم ترین ان ها می توان به دستگاه های راکول، برنیل و ویکرز اشاره کرد. اما استفاده از یک نوع آن ها هم کفایت می کند، زیرا برای هر بار انجام این تست، باید هزیه آن را بپردازید.

سنجش کشش لوله

ویژگی مهم دیگر برای لوله های مانیسمان میزان کشش آن ها است. چرا که در بسیاری از موارد مانند خطوط عمودی انتقال سیالات در صنایع نفت و پالایشگاهی، لوله ها تحت کشش قرار می گیرند. در صورتی که مقاومت کششی لازم برای تحمل این نیرو وارده را نداشته باشند، خواهند شکست.

بنابراین، قبل از استفاده از این لوله ها بر روی ان ها تست کشش انجام می شود تا میزان استحکام کشش و کشیدگی آن ها به دست آید. معمولا در هنگام انجام تست های مربوط به کشش، لوله های مانیسمان را تا مرحله شکستن به وسیله دستگاه های مخصوص می کشند.

مقاومت در برابر فشار

از دیگر موارد مهم استفاده از لوله های مانیسمان در جاهایی است که نیاز به مقاومت زیادی در برابر فشار وجود دارد. در صورتی که این لوله ها مقاومت لازم را نداشته باشند، شکستگی یا ترکیدن لوله در صنعت دور از انتظار نیست.

به همین دلیل، قبل از استفاده از این لوله ها باید تست های مربوط به تحمل فشار را طی کرده باشند. برای انجام این کار از دستگاه های استوانه ای استفاده می شود. این دستگاه ها وارد لوله شده و منبسط می شوند. لوله مانیسمان باید در حد 5 ثانیه فشار ناشی از دستگاه را تحمل کرده بدون این که دچار ترک یا شکستگی شود.

مقاومت در برابر خوردگی

با توجه به این که از لوله های مانیسمان در بسیاری از موارد برای انتقال سیالات خورنده و خطرناک استفاده می شود، باید مقاومت بالایی در برابر خوردگی داشته باشند. چرا که در اکثر موارد، نفوذ این مواد می تواند باعث خسارت های مالی و جانی زیادی بشود.

به همین دلیل، معمولا تست خوردگی یکی از آزمایشات مهمی است که بر روی لوله های مانیسمان انجام می گیرد. برای این کار از اسید نیتریک استفاده می شود و بسته به نوع لوله مانیسمان، غلظت این اسید متفاوت خواهد بود.

مهمترین استاندارد های لوله مانیسمان

با توجه به ویژگی هایی که لوله های مانیسمان باید داشته باشند، از استانداردهای گوناگونی برای تولید آن ها استفاده می شود. لوله های تولیدی با استفاده از هر یک از این استانداردها دارای تفاوت های زیادی با یک دیگر می باشند. بیش ترین تفاوت این لوله ها هم در ویژگی های آن ها بوده که در نتیجه باعث تفاوت در کاربردشان می شود.

مهم ترین استانداردهایی که در تولید این نوع لوله ها مورد استفاده قرار می گیرد شامل استانداردهای DIN آلمان، JIS ژاپن و ASTM آمریکا می شود. البته در بیش تر موارد امکان معادل سازی سطوح مختلف این استانداردها به یک دیگر وجود دارد.

ASTM A106 :

لوله های مانیسمان با این نوع استاندارد برای مواردی مناسب هستند که قرار است از لوله در شرایطی با دماهای بالا استفاده شود.

ASTM A53 :

نمونه مهم دیگر از استانداردهای لوله مانیسمان است که معمولا از کربن بیش تری نسبت به ASTM A106 در تولید آن استفاده می شود.

ASTM A179 :

این لوله ها دارای کربن کم تری نسبت به ASTM A106 هستند. از این لوله ها برای ساخت کندانسرها استفاده می شود.

ASTM A192 :

لوله های مانیسمان با این استاندارد دارای مقاومت بالایی هستند و از ان ها برای ساخت دیگ های بخار استفاده می شود. البته همان گونه که اشاره کردیم، برای ساخت این لوله ها از استانداردهای گوناگون دیگر هم استفاده می شود که معمولا قابل معادل سازی هستند. اما به دلیل دقت بالای استاندارد امریکایی، ما تعدادی از مهم ترین استانداردهای مورد استفاده این واحد برای ساخت لوله های مانیسمان را بیان کردیم.

قیمت لوله مانیسمان

مانند سایر مقاطع فولادی، قیمت لوله مانیسمان هم به عوامل گوناگونی بستگی دارد که مهم ترین آن ها قیمت پایه فولاد است. هر چه این قیمت بالاتر باشد، قیمت نهایی لوله های مانیسمان هم بالاتر خواهد بود. علاوه بر این، ویژگی های خود این لوله ها هم از جمله سختی، کشش، مقاومت در برابر فشار و خوردگی، در تعیین قیمت آن ها تاثیرگذار هستند. موارد دیگر مانند میزان عرضه و تقاضا برای این لوله ها و نرخ ارز هم فاکتورهای موثر دیگر بر قیمت لوله مانیسمان می باشند. با توجه به این عوامل، قیمت لوله مانیسمان ثابت نبوده و پیوسته دچار تغییر می شود. به همین دلیل، در هر زمان که قصد خرید این لوله ها را داشته باشید، باید نسبت به آگاهی از قیمت روز  آن ها اقدام نمایید.

سوالات متداول

1. لوله مانیسمان چیست؟ لوله های مانیسمان نمونه ای بسیار مهم از لوله ها هستند که در ساختار آن ها هیچ گونه درز و جوشی وجود ندارد؛ به همین دلیل مقاومت بالایی هم دارند.
2. از لوله های مانیسمان برای چه کاربردهایی استفاده می شود؟ با توجه به مقاومت بالای این لوله ها، از آن ها در جاهایی که نیاز به تحمل فشار بالا وجود دارد مانند خطوط انتقال نفت و گاز، خطوط تحت فشار و حتی خطوط تولید غذا و دارو استفاده می شود.
3. لوله های مانیسمان در چه رده هایی وجود دارند؟ این لوله ها با توجه به ضخامت و سایزی که دارند، در رده های گوناگونی قرار خواهند گرفت. به طور معمول، لوله های مانیسمان از رده های 20 تا 160 تولید می شوند.
4. چه تست هایی جهت آنالیز این لوله ها انجام می گیرد؟ با توجه به اهمیت کاربرد این لوله ها در صنعت، قبل از استفاده تست های مختلف برای سنجش سختی، کشش، مقاومت در برابر فشار و مقاومت در برابر خوردگی بر روی آن ها انجام می گیرد.
5. از چه استانداردهایی برای تولید این لوله ها استفاده می شود؟ جهت ساخت لوله های مانیسمان از استانداردهای گوناگونی استفاده می شود. چند مورد مهم آن ها شامل استانداردهای ASTM A106، ASTM A53، ASTM A179 و ASTM A192 می شوند.