ورق آجدار چیست؟

ورق آجدار در صنعت با نام های ورق شطرنجی، ورق کف سازی و یا ورق برجسته شناخته میشود. ورق آجدار صفحهای است که در یک طرف آن طرحهایی به صورت قطره اشک ، به شکل الماس و دیگر اشکال برجسته دیده میشود اما سمت دیگر آن کاملا مسطح است.

این ورقها معمولا از جنس فولاد، فولاد ضد زنگ و آلومینیوم هستند. ورق های آجدار به عنوان ورق ضدسایش و ضد لغزش نیز در صنعت مورد استفاده قرار میگیرند به همین دلیل یک کالای بسیار مهم و پرکاربرد محسوب می شوند. به صورتی که حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزارتن از این ورق پرکاربرد هرساله به تولید میرسد و همیشه در سبدکالایی کارخانههای ایرانی و خارجی دیده میشود. از جمله مهمترین ورق های آجدار وارداتی در ایران میتوان به ورق روسیه و چین اشاره کرد. در ادامه درباره انواع و کاربردهای ورق آجدار بیشتر میخوانیم. با آی فولاد همراه باشید.

ورق آجدار چیست؟

ورق آجدار یا گالوانیزه CGI نوعی از مصالحی ساختمانی است که بیشتر در ساخت بام از آن استفاده می‌شود. ورق آجدار در دسته ورق‌های گرم با جنس St37 قرار می‌گیرد. ورق آجدار از ورق‌های فولادی خنک شده گالوانیزه با استفاده از آب گرم و طراحی شده توسط نورد سرد است. از نورد سرد برای تولید یک الگوی موجدار خطی در ورق های آجدار استفاده می‌کنند.

ورق‌های آهنی نیز دیگر اسم این ورق‌ها است که برای مصالح عمومی استفاده می‌شود. البته با اینکه از اسم آهن استفاده می‌شود ولی در واقع ماده مورد استفاده در این ورق، فولاد نورد گرم است. بر روی سطح این محصول برجستگی هایی به اشکال مختلف اعم از شکل بادام، عدسی، لوزی یا الماس مانند برای کاهش اصطکاک سطح تعبیه شده‌است. این نوع صفحه اغلب از مواد ورق استیل، فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم ساخته شده است. تفاوت ورق آهن آجدار با ورق آهن های دیگر در سطح آن است. اشکال روی ورق آجدار به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هنگام بارش باران آب روی سطح ورق جمع می‌شود.

ورق آجدار با سطح اشکال بادامی شکل بر روی آن بیشترین مصرف و کاربرد را در صنایع دارد، زیرا وجود حفره‌های بادامی شکل بر روی این نوع از ورق باعث می‌شود که در هنگام بارندگی، آب باران در داخل آن‌ها جمع شود. این محصول بیشتر در سطوح شیب دار و یا نزدیک پرتگاه به جهت جلوگیری از لیز خوردن افراد و یا اشیا استفاده می‌شود. در اکثر موارد این ورق‌ها دارای سطحی براق بوده و انعطاف‌پذیری بالایی دارند. طراحی و برجستگی روی سطح آن‌ها، منجر به افزایش استحکام مکانیکی نسبت به ورق‌های ساده می‌شود. این محصول را تحت عنوان نام‌هایی مانند ورق برجسته و ورق شطرنجی نیز می‌شناسند.

در شکل های زیر نمونه هایی از انواع الگوهای ورق آجدار قابل مشاهده است:

کاربرد ورق آجدار

ورق آجدار به دلیل ویژگی‌های ضد لغزش و جذابیت آن، در زندگی روزمره بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. در صنعت مهندسی و ساخت و ساز، این ورق دارای که دارای الگوی منظمی است، به طور گسترده در بخش ساخت و ساز برای پله ، سکو و پیاده روها و همچنین صنایع خودرو و کشاورزی کاربرد دارد. در شرکت‌ها و به خصوص مغازه ها، از این صفحات فلزی سبک در پله‌ها و راه‌های باریک گربه رو استفاده می‌شود. بیشتر کاربرد این ورق‌ها برای محافظت از ایمنی کارگران است. علاوه بر این، از آن به عنوان یک عنصر دکوراسیون نیز استفاده می‌کنند. در ادامه به هرکدام از این موارد پرداخته شده است.

ورق آجدار، به عنوان یک سطح ضد لغزش و ضد سایش

ورق آجدار یک ماده بسیار متنوع است و دارای طیف گسترده‌ای از کاربردهاست. این کاربردها از حمل و نقل، کارخانه، تجاری، مسکونی گرفته تا مدارس، مغازه‌ها و آسانسورها را شامل می‌شود. این ورق در پله، راهرو، پله نردبان یا حتی رمپ  و در همه جای زندگی روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارگران کارخانه با نردبان‌های پله‌ای ساخته شده از ورق آجدار به قسمت‌های بالایی دسترسی پیدا می‌کنند. در صورت نصب و پشتیبانی صحیح، ورق آجدار قادر به بارگیری بارهای سنگین است.

ورق آجدار در دکوراسیون و معماری

در خارج از این مصارف صنعتی، از ورق آجدار می‌توان به عنوان عناصر معماری و دکوراسیون استفاده کرد و همچنین از محافظت بسیار خوبی نیز برخوردار است. ورق های آلومینیومی در قسمت‌های متحمل بار بر روی دیوارها نصب می‌شوند تا در برابر هرگونه صدمه ناشی از وزن سنگین محافظت شوند، آن‌ها برای مناطق تجاری که در آن احتمال لغزش زیاد پا وجود دارد ، محافظت ایده‌آل ایجاد می‌کنند.

قابلیت تعویض ورق آجدار در سطوح پرمصرف

خریداران در مراکز تجاری با کیف‌های سنگین، چرخ دستی و چمدان‌های خرید می‌توانند به راحتی به سطوح رنگی محافظت نشده و سطوح دیواری آسیب وارد کرده و در نتیجه ظاهری فرسوده و خسته ایجاد کنند. یک اقدام مقرون به صرفه برای جلوگیری از این امر، قرار دادن ورق آلومینیومی 1.5 میلی متری در دیواره‌هاست که به راحتی تمیز می‌شود و به سادگی تعویض می‌گردد.

استفاده از ورق آجدار در سطوح تحت سایش

همچنین استفاده از ورق آجدار می‌تواند درهای انبار را در برابر سایش عمومی سنگین وارد شده کاربرانی که درب‌های چرخان را با استفاده از چرخ دستی‌ها باز می‌کنند و یا حتی برای درهای باز شده با پا در صورتی که دست‌ها پر از وسیله باشد مانند رستوران‌ها و کافه‌ها که پیشخدمت به طور مداوم باید به درهای آشپزخانه دسترسی داشته باشند، بسیار مناسب است.

ورق آجدار آلومینیومی در کاربردهای بهداشتی

ورق آلومینیوم به دلیل نگهداری آسان و مقاومت در برابر خوردگی بسیار مناسب جهت استفاده در شرایطی که نیاز به بهداشت بالایی دارند ، ایده آل است. در بیشتر موارد ، خاک را می‌توان به راحتی با برس زدن از روی ورق آلومینیومی از بین برد. لکه های سرسخت را می‌توان با یک ماده شوینده ملایم و یک پارچه نرم از بین برد.

همانطور که میدانید پرکاربردترین ورق در صنعت ایران ورق سیاه است. مطالعه درباره آن میتواند به شما در انتخاب ورق مناسب با پروژه‌تان کمک کند.

دیگر کاربردهای ورق آجدار در صنایع گوناگون

به طور کلی می‌توان کاربرد ورق آجدار در صنعت را در گزینه‌های زیر خلاصه کرد:

• پله‌های برقی
• کف اتاق کامیون یا وانت‌ها
• ساخت پله‌های اضطراری
• ساخت دستگاه‌های صنعتی
• کف زمین‌هایی که در حال ساخت و سازهستند. در این شرایط به صورت موقت، برای عبور ایمن کارکنان از ورق آجدار استفاده می‌شود.
• طراحی داخلی و خارجی ساختمان‌ها
• وسایل نقلیه و یدک کش‌ها
• ساخت ایستگاه اتوبوس
• ساخت پل
• ساخت حفاظ
• مورد استفاده در کف کامیون و وانت بار‌ها
• کاربرد در ساخت قطعات لوازم خانگی
• جداسازی و دانه بندی در خطوط تولید مواد غذایی
• سقف و دیواره‌های آسانسور
• راه سازی
• ساخت دستگاه‌های صنعتی کارخانجات

مزایای ورق آجدار سایت:

الگوی ورق آجدار معمولاً حدود 1.5 میلی متر ارتفاع به سمت بالا دارد. این ورق دارای خواص ماشین کاری بسیار خوبی است که امکان برش، شکل دهی و خم کاری آسان را فراهم می‌آورد. همچنین قابلیت جوش پذیری بسیار بالایی دارد. محبوب‌ترین ضخامت‌ها (1.5 میلی متر و 2 میلی متر) است که توسط ابزارهایی مانند مته معمولی ، قلاب برقی و برش فلزی قابل شکل گیری و تولید است. ورق‌ها را می‌توان برش داده و مطابق نیازهای مشتری ایجاد کرد. قابلیت ماشین کاری آسان ورق آجدار آن را به یک راه حل محبوب برای صفحات کف کامیون ، کف پوش انواع ماشین آلات صنعتی و همچنین کف آمبولانس تبدیل می‌کند. دوام و چقرمگی بالا از وسایل نقلیه و کف پوش در فضاهای تریلر و کامیون محافظت می‌کند و علکرد بسیار مناسبی دارد. آج‌های موجود در این ورق‌ها به لطف درخشش طبیعی و خاصیت بدون زنگار بودن آن ظاهری بسیار متمایز دارد. تمیز کردن این ورق ها آسان است و به تعمیر و نگهداری کمی نیاز دارد. الگوی مطرح شده همچنین دارای خواص ضد لغزش مناسبی برای بارگیری تریلرها با پای پیاده است. این عوامل تضمین می کنند که ورق آجدار برای مصارف صنعتی عالی است.

ورق آجدار چگونه ساخته می شود؟

ورق‌های آجدار با استفاده از روش نورد گرم (Hot Rolling) تولید می‌شوند؛ در روش نورد گرم، ابتدا شمش فولادی از نوع تختال(اسلب) با مقطع و طول مشخص به درون کوره‌های پیش گرم ریخته شده و پس از رسیدن به درجه حـرارت مورد نظر و عبور از قفسه‌های پوسته‌زدایی و نورد ابتدایی، مقطع آن کاهش و طول آن افزایش می‌یابد و نهایتاً با عبور از قفسه‌های نورد پایانی و انجام عملیات آج‌زنی به شکل ورق آجدار با ضخامت ۱.۵ تا ۱۰ میلیمتر تولید شده و به صورت کلاف(Coil) و یا برش‌(Sheet) بسته‌بندی می‌گردند.

اسلب(Slab) یا تختال، قطعه‌ای مکعب مستطیل شکل و از فرآورده‌های میانی نورد فولاد است که معمولاً دارای ضخامت ۲۳۰ میلیمتر، عرض ۱.۲۵ متر و طول ۱۲ متر می‌باشد. نکته مهم در تولید ورق های آجدار این است که غلطتک کاری خطوط نورد گرم به طور مستقیم بر پارامتر‌های کلیدی همچون بهره‌وری خط و کیفیت سطح ورق آجدار اثر می‌گذارد. تأثیر غلتک بر روی این پارامترها، اول به جنس و مشخصات متالورژیکی و مکانیکی آن و دوم به نحوه استفاده از غلتک ها در بخش نورد گرم، به منظور ایجاد آج بر روی ورق، بستگی دارد.

انواع ورق‌های آجدار

ورق‌های آجدار به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:

ورق آجدار آلومینیوم

یکی از مهم‌ترین ورق‌های آجدار، ورق آلومینیوم است. این ورق به‌‌ صورت بی‌رنگ و رنگی تولید و ارائه می‌شود و مقاومت فیزیکی بالایی دارند، همچنین توان بالایی نیز در برابر زنگ‌زدگی از خود نشان می‌دهند. این نوع ورق نیز به دو صورت شیت و رول بسته‌بندی شده و در بازار عرضه می‌گردد. فرم این ورق‌ها می‌تواند به صورت کرکره‌ای، ذوزنقه‌ای و اشکال دیگر باشد.

ورق آجدار استیل

ورق های آجدار از جنس‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که علاوه بر آلومینیوم، معمولاً دارای جنس‌های آهنی، استیل و گالوانیزه می‌باشند. با توجه به شرایط اقلیمی و محیط جغرافیایی و نوع کاربرد، نوع ورق آجدار را می‌توان تعیین کرد.

قیمت ورق آجدار

از نظر قیمت ورق آجدار ، معمولاً ورق‌های آجدار استنلس استیل گران‌تر از ورق‌های آلومینیومی و گالوانیزه آهنی هستند و در صورتی که هزینه نهایی کار برای شما اهمیت زیادی دارد، بهتر است در تعیین نوع ورق دقت زیادی به خرج دهید. به طور مثال اگر کار شما با ورق آجدار گالوانیزه یا آلومینیوم به خوبی انجام می‌شود، نیازی به صرف هزینه بیشتر و استفاده از ورق آجدار استیل نخواهد بود.

تفاوت ورق آجدار فابریک و پرسی

این محصول در دو نوع فابریک و پرسی موجود است که باید پیش از خرید در خصوص تفاوت این دو نوع اطلاعات لازم را داشته باشید. در نوع فابریک یک لایه آج به ورق اضافه می‌شود ولی ورق پرسی ورقی ساده است که چاله‌هایی بر روی آن با دستگاه ایجاد می‌گردد. مشخص است که وزن ورق فابریک نسبت به وزن ورق پرسی بیشتر می‌باشد.

مشخصات فنی ورق آجدار

ورق های آجدار در ضخامت ها و ابعاد مختلفی تولید شده و در بازار عرضه می‌شوند که هر کدام برای مصرف در زمینه خاصی می‌‌باشد. معمولاً ضخامت‌های آن‌ها از 1.5 میلیمتر تا 10 میلیمتر و ابعاد آن‌ها از 1×2 متر و 1.5×6 و 2×6 تولید می‌شود.

مواد سازنده ورق آجدار

مواد فولاد ساختاری کربنی Q195B ، Q235B

فولاد ضد زنگ 304 ، 304L ، 316 ، 316L آلومینیوم فولاد گالوانیزه

ابعاد ورق آجدار در بازار

طول وعرض: 2500 × 1250 میلی متر تا 3600 × 1500 میلی متر. ضخامت: 2 میلی متر تا 12.5 میلی متر.

 ابعاد و تلورانس نورد:

ورق های آجدار معمولاً در لبه های برش شده عرضه می شوند. همچنین ممکن است در لبه های برجسته نیز تهیه شود که در این صورت ابعاد و تلرانس غلتک منوط به توافق متقابل بین تهیه کننده و خریدار خواهد بود. مگر در مواردی که ابعاد ورق آجدار طبق توافق مشتری و تولید کننده باشد، تلرانس نورد کاری و برش در عرض ، طول و ضخامت باید طبق استاندارد IS / ISO 7452 در نظر گرفته شود. حداقل ارتفاع بستر ورق آجدار باید 0.8 میلی متر باشد.

نتایج تست کششی و خمشی ورق آجدار طبق استاندارد 3502 IS: 2009

باید تحت تست های زیر قرار بگیرند:

الف) تست کشش: تست کشش مطابق با IS 1608 هم باید بر روی یک قطعه آزمایشی ماشین کاری شده به منظور دستیابی به سطح صاف و یا ورق های آجدار ماشین کاری نشده انجام شود که در این صورت ضخامت ورق پایه برای محاسبه یا سطح مقطع در نظر گرفته می شود. خصوصیات کششی ورق آجدار با خواص کششی ماده پایه مطابقت دارد. تعداد نمونه های گرفته شده برای تست کششی باید مطابق با IS 2062 باشد.

ب) تست خمش: تست خمش باید مطابق با استاندارد IS 1599 انجام شود. قطعه آزمایشی هنگامی که سرد است باید بدون شکست تا شود ، این کار یا با فشار یا ضربات چکش انجام می شود تا قطر داخلی بیش از سه برابر ضخامت نباشد. در حین انجام تست ، سطح قطعه آزمایشی که حاوی آج  است باید تحت فشار باشد. تعداد نمونه های تست خمش مطابق با استاندارد IS 2062 می باشد.